Fenactil

1. Co to jest Fenactil i w jakim celu się go stosuje

Fenactil należy do grupy leków zwanych neuroleptykami. Zawiera substancję czynną chloropromazyny chlorowodorek. Lek ma działanie przeciwpsychotyczne i przeciwwymiotne, w mniejszym stopniu hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi) oraz uspokajające. Ma postać kropli do stosowania wyłącznie doustnego.

Wskazania do stosowania:

• zaburzenia psychiczne, takie jak: schizofrenia i psychozy innego typu (szczególnie paranoidalne),
stany maniakalne, hipomaniakalne;
• wspomagająco w krótkotrwałym leczeniu stanów lękowych, pobudzenia psychoruchowego,
gwałtownych lub niebezpiecznych zachowań impulsywnych;
• schizofrenia dziecięca i autyzm;
• nudności i wymioty, gdy inne leki są nieskuteczne lub niedostępne;
• czkawka oporna na leczenie.

2. Informacje ważne przed przyjęciem leku Fenactil

Kiedy nie przyjmować leku Fenactil

Leku nie należy przyjmować, jeśli:
• pacjent ma uczulenie na chloropromazyny chlorowodorek lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6);
• pacjent ma zahamowanie czynności szpiku kostnego (szpik nie wytwarza krwinek);
• pacjent ma niewydolność nerek lub wątroby;
• pacjent ma chorobę Parkinsona;
• pacjent ma padaczkę;
• pacjent ma niedoczynność tarczycy;
• pacjent ma niewydolność serca;
• pacjent ma guz chromochłonny nadnerczy;
• pacjent ma nużliwość mięśni (myasthenia gravis) – choroba objawiająca się szybkim męczeniem
i nadmiernym osłabieniem mięśni szkieletowych;
• pacjent ma przerost gruczołu krokowego;
• pacjent ma nadwrażliwość na fenotiazynę (lek stosowany w leczeniu zaburzeń psychicznych głównie schizofrenii);
• pacjent ma agranulocytozę (znaczne zmniejszenie liczby granulocytów – jednego z rodzaju białych krwinek, powodujące większą podatność na zakażenia), jeśli stosowanie tego leku jest konieczne, lekarz może zlecić regularne badania krwi. W przypadku wystąpienia niewyjaśnionego zakażenia lub gorączki, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem;
• pacjent ma jaskrę wąskiego kąta (choroba oka spowodowana uszkodzeniem nerwu wzrokowego).

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Fenactil należy stosować ostrożnie, jeśli:
• pacjent jest w podeszłym wieku (powyżej 65 lat), a zwłaszcza gdy jest narażony na działanie wysokich lub niskich temperatur, które mogą podwyższyć lub obniżyć ciepłotę ciała. U osób w podeszłym wieku lek może powodować niedociśnienie ortostatyczne (zawroty głowy lub omdlenia podczas podnoszenia z pozycji siedzącej lub leżącej);
• pacjent ma padaczkę lub skłonność do drgawek, ponieważ lek ten może zwiększyć ryzyko napadu
padaczkowego.

Jeśli podczas leczenia u pacjenta wystąpi gorączka o niewyjaśnionej przyczynie, należy niezwłocznie
skontaktować się z lekarzem, ponieważ może to świadczyć o wystąpieniu złośliwego zespołu
neuroleptycznego (patrz punkt 4: Możliwe działania niepożądane).

Nagłe przerwanie leczenia może powodować objawy ostrego zespołu odstawiennego (patrz punkt:
Przerwanie przyjmowania leku Fenactil).

U pacjentów chorych na schizofrenię reakcja na leczenie neuroleptykami może być opóźniona.
W przypadku odstawienia takich leków, objawy choroby mogą pojawić się dopiero po pewnym czasie
(po kilku tygodniach lub miesiącach).

Jeśli u pacjenta występuje ryzyko arytmii komorowych (zaburzenia pracy serca), zwłaszcza jeśli
pacjent ma: choroby serca, zaburzenia elektrolitów we krwi (zmniejszenie stężenia potasu, wapnia lub
magnezu we krwi), jest niedożywiony, nadużywa alkoholu lub jest leczony innymi lekami wydłużającymi odstęp QT, Fenactil należy podawać tylko gdy korzyść przewyższa ryzyko. U takiego
pacjenta lekarz powinien wykonywać badania biochemiczne krwi oraz EKG, szczególnie na początku
leczenia.

Fenactil nie powinien być stosowany jako jedyny lek, jeśli depresja jest głównym objawem chorobowym. Lek ten może być stosowany z lekami przeciwdepresyjnymi w stanach, gdy jednocześnie występują psychozy.

Podczas leczenia należy unikać przebywania na słońcu oraz opalania się (w tym także w solarium),
ponieważ Fenactil może powodować uczulenie na światło słoneczne i promieniowanie UV.

Fenactil zastosowany na skórę może powodować przebarwienia, dlatego należy chronić skórę przed
przypadkowym kontaktem z roztworem.

Lek może powodować zabarwienie moczu na kolor od różowego do pomarańczowego.

Fenactil a inne leki

Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta
obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować.

Należy zachować szczególną ostrożność stosując Fenactil jednocześnie z następującymi lekami:
• adrenaliną (lekiem stosowanym m.in. w reanimacji), nie należy podawać jej pacjentowi po
przedawkowaniu leku Fenactil;
• barbituranami (lekami stosowanymi w leczeniu bezsenności i padaczki) oraz lekami uspokajającymi, ponieważ nasilają one działanie leku Fenactil, co może prowadzić do depresji oddechowej (zwolnienie i spłycenie oddechu, bezdech i śmierć wskutek uduszenia się);
• antycholinergicznymi (stosowanymi w leczeniu astmy oskrzelowej lub w stanach skurczowych
przewodu pokarmowego), ponieważ mogą osłabić działanie przeciwpsychotyczne leku Fenactil,
a nasilić zwykle łagodne antycholinergiczne działanie Fenactilu prowadząc do zaparć, uderzeń gorąca itp.;
• alkalizującymi (zobojętniającymi nadmiar kwasu solnego w żołądku), ponieważ osłabiają działanie leku Fenactil;
• zawierającymi lit (leki stosowane w leczeniu depresji), ponieważ osłabiają działanie leku Fenactil;
• stosowanymi w chorobie Parkinsona (np. lewodopa), ponieważ osłabiają działanie leku Fenactil;
• obniżającymi ciśnienie tętnicze krwi (np. alfa-adrenolityki, guanetydyna, propranolol, klonidyna), ponieważ Fenactil może nasilać lub osłabiać ich działanie, działać antagonistycznie (przeciwnie do działania innego leku); zaleca się regularną kontrolę ciśnienia tętniczego krwi;
• stosowanymi w leczeniu cukrzycy, ponieważ duże dawki leku Fenactil zmniejszają ich działanie;
lekarz powinien dostosować odpowiednio dawkę tych leków;
• amfetaminą (narkotykiem);
• fenobarbitalem (lekiem stosowanym w leczeniu padaczki), ponieważ Fenactil wpływa na jego
stężenie we krwi;
• deferoksaminą (lekiem stosowanym w leczeniu przedawkowania żelaza), ponieważ może to prowadzić do zaburzeń czynności mózgu (krótkotrwałej encefalopatii metabolicznej, objawiającej
się utratą przytomności na 48-72 godziny);
• wydłużającymi odstęp QT (np.: niektórymi lekami przeciwarytmicznymi, lekami przeciwdepresyjnymi i innymi lekami przeciwpsychotycznymi), ponieważ istnieje zwiększone
ryzyko arytmii (zaburzenia pracy serca);
• mielosupresyjnymi (działającymi toksycznie na szpik kostny, jak np.: karbamazepina – lek
stosowany w leczeniu padaczki oraz niektóre antybiotyki i leki przeciwnowotworowe), ponieważ
istnieje ryzyko rozwoju agranulocytozy (zmniejszenie liczby granulocytów – jednego z rodzaju
białych krwinek, powodujące większą podatność na zakażenia).

Jeśli pacjent nie jest pewien czy zażywa którykolwiek z wyżej wymienionych leków, powinien zapytać o to lekarza lub farmaceutę.

Fenactil z alkoholem

Podczas stosowania leku Fenactil nie należy pić żadnych napojów alkoholowych. Lek jest szkodliwy
dla osób z chorobą alkoholową. Alkohol nasila działanie leku.

Ciąża i karmienie piersią

Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć
dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Fenactil może być stosowany u kobiet w ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza korzyść
dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Lek może powodować działania
niepożądane na płód: apatię (bierność) lub paradoksalną nadpobudliwość, drgawki oraz uzyskanie
przez noworodka mniejszej ilości punktów w skali Apgar.

Fenactil może przenikać do mleka matki, dlatego nie należy karmić piersią podczas leczenia.

Lek zawiera etanol (patrz punkt: Lek zawiera etanol (alkohol), sacharozę).

Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn

Podczas leczenia obowiązuje bezwzględny zakaz prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Lek zawiera etanol (alkohol), sacharozę

• Fenactil zawiera 13% v/v etanolu (alkoholu) (10 g etanolu w 100 g leku), tzn. do 2,5 g etanolu na
maksymalną dawkę dla dorosłych – 1 g chloropromazyny chlorowodorku (25 g leku), do 0,1 g
etanolu na maksymalną dawkę dla dzieci w wieku od 1 do 6 lat – 40 mg chloropromazyny
chlorowodorku (1 g leku) i do 0,2 g etanolu na maksymalną dawkę dla dzieci w wieku od 6 do
12 lat – 75 mg chloropromazyny chlorowodorku (2 g leku).
Ilość etanolu zawarta w 25 g leku odpowiada 62 ml piwa (5% v/v) lub 26 ml wina (12% v/v). Ilość
etanolu zawarta w 1 g leku odpowiada 2,5 ml piwa (5% v/v) lub 1 ml wina (12% v/v). Ilość
etanolu zawarta w 2 g leku odpowiada 5 ml piwa (5% v/v) lub 2 ml wina (12% v/v).

Lek ten może być szkodliwy dla osób z chorobą alkoholową. Należy wziąć pod uwagę zawartość
alkoholu podczas stosowania u kobiet ciężarnych lub karmiących piersią, dzieci i u osób z grup
wysokiego ryzyka, takich jak pacjenci z chorobą wątroby lub z padaczką.

• Lek zawiera sacharozę. Jeżeli stwierdzono wcześniej u pacjenta nietolerancję niektórych cukrów,
pacjent powinien skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem leku.

3. Jak przyjmować Fenactil

Ten lek należy zawsze przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Zalecane dawkowanie

Dawkowanie ustala lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta.
1 g leku Fenactil zawiera 40 mg chloropromazyny chlorowodorku (31 kropli).
1 kropla leku Fenactil zawiera 1,29 mg chloropromazyny chlorowodorku.

• leczenie schizofrenii, innych psychoz, stanów maniakalnych, stanów lękowych, pobudzenia
psychoruchowego i zachowań impulsywnych, leczenie schizofrenii dziecięcej i autyzmu

Dorośli:
dawka początkowa to 25 mg 3 razy na dobę lub 75 mg wieczorem zwiększając dawkę dobową o 25 mg, aż do uzyskania skutecznej podtrzymującej dawki dobowej, która wynosi od 75 mg do 300 mg, u niektórych pacjentów nawet do 1 g.

Dzieci w wieku od 1 roku do 6 lat:
0,5 mg na kg masy ciała co 4 do 6 godzin, aż do zalecanej dawki 40 mg na dobę.

Dzieci w wieku od 6 do 12 lat:
1/3 do 1/2 dawki dla dorosłych, aż do maksymalnej zalecanej dawki 75 mg na dobę.

Pacjenci w podeszłym wieku lub osłabieni:
dawka początkowa to 1/3 do 1/2 zwykłej dawki dla dorosłych, dawkę zwiększać stopniowo.

• leczenie nudności i wymiotów
Dorośli:
10 mg do 25 mg co 4 do 6 godzin.

Dzieci w wieku od 1 roku do 6 lat:
0,5 mg na kg masy ciała co 4 do 6 godzin, maksymalna dawka dobowa nie powinna być większa niż
40 mg.

Dzieci w wieku od 6 do 12 lat:
0,5 mg na kg masy ciała co 4 do 6 godzin, maksymalna dawka dobowa nie powinna być większa niż
75 mg.

Pacjenci w podeszłym wieku lub osłabieni:
dawka początkowa to 1/3 do 1/2 zwykłej dawki dla dorosłych. Leczenie powinno odbywać się pod
ścisłą kontrolą lekarza.

• leczenie czkawki
Dorośli:
25 mg do 50 mg 3 lub 4 razy na dobę.

Dzieci w wieku od 1 roku do 12 lat: brak danych.

Pacjenci w podeszłym wieku lub osłabieni: brak danych.

Stosowanie u dzieci w wieku poniżej 1 roku życia

Nie należy stosować u dzieci w wieku poniżej 1 roku życia, z wyjątkiem sytuacji stanowiących
zagrożenie dla życia.

Przyjęcie większej niż zalecana dawki leku Fenactil

W razie przyjęcia większej niż zalecana dawki leku, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Objawy przedawkowania:
• senność; utrata świadomości; hipotensja (obniżenie ciśnienia krwi); tachykardia (przyspieszenie
akcji serca); zmiany w zapisie EKG; arytmia komorowa (zaburzenia pracy serca) i hipotermia
(znaczne obniżenie temperatury ciała). Mogą wystąpić ciężkie dyskinezy pozapiramidowe
(mimowolne ruchy mięśni zwłaszcza twarzy i (lub) języka).

Pominięcie przyjęcia leku Fenactil

W przypadku pominięcia dawki leku należy przyjąć lek tak szybko, jak to jest możliwe. Jeśli zbliża się
pora przyjęcia kolejnej dawki leku, należy opuścić pominiętą dawkę. Następną dawkę przyjąć
w zwykłym czasie.

Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki.

Przerwanie przyjmowania leku Fenactil

Nagłe przerwanie leczenia może powodować objawy ostrego zespołu odstawiennego, takie jak:
nudności, wymioty i bezsenność. Może także dojść do nawrotu choroby, która była przyczyną
leczenia, dlatego zaleca się stopniowe odstawianie leku. Obserwowano także reakcje pozapiramidowe:
zaburzenia napięcia mięśniowego, ruchy mimowolne kończyn, drżenia.
Jeśli zaistnieje konieczność odstawienia leku, należy go odstawiać pod ścisłą kontrolą lekarską.

W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy zwrócić się
do lekarza lub farmaceuty.

4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Objawy wymagające natychmiastowego kontaktu z lekarzem:

• reakcje alergiczne (występujące rzadko lub bardzo rzadko), takie jak:
− wstrząs anafilaktyczny (pierwszymi objawami mogą być: wysypka na skórze, obrzęki twarzy, ust lub gardła, trudności w oddychaniu, świszczący oddech, duszność, niewyczuwalne  tętno, znacznie obniżone ciśnienie krwi, poty, utrata przytomności, zatrzymanie akcji serca, śmierć);
− obrzęk naczynioruchowy (nagły obrzęk twarzy, kończyn lub stawów bez świądu i bólu);
− skurcz oskrzeli (świszczący oddech, duszność);
− pokrzywka (jasnoróżowe, swędzące bąble na skórze) i różnego rodzaju wysypki skórne;
− toczeń rumieniowaty układowy (przewlekła choroba spowodowana zaburzeniami układu
odpornościowego, obejmująca wiele narządów, objawiająca się między innymi zmianami skórnymi, jak rumień na twarzy, często w kształcie motyla);

• przejściowa żółtaczka (bardzo rzadko) objawiająca się żółtym zabarwieniem skóry i białkówki
oka. Objawem ostrzegawczym może być nagłe pojawienie się gorączki po 1 tygodniu do 3 tygodni od rozpoczęcia leczenia;

• złośliwy zespół neuroleptyczny (którego objawami są: bladość, hipertermia – stan podwyższonej
temperatury ciała, zaburzenia autonomicznego układu nerwowego (poty, niestabilność ciśnienia
tętniczego mogą być pierwszymi objawami ostrzegającymi), sztywność mięśni oraz zaburzenia
świadomości). Odwodnienie i choroby organiczne mózgu mogą predysponować do wystąpienia
złośliwego zespołu neuroleptycznego.

Działania niepożądane pojawiają się rzadko w trakcie stosowania leku Fenactil. Do najczęściej
występujących należą zaburzenia ze strony układu nerwowego:
• ostre dystonie (utrzymujące się mimowolne skurcze mięśni powodujące np. skręcania lub
nieprawidłowe ułożenie kończyn);
• dyskinezy (nieskoordynowane i niezależne od woli ruchy kończyn lub całego ciała), zwykle są
krótkotrwałe, częściej występują u dzieci i młodzieży podczas pierwszych czterech dni leczenia lub po zwiększeniu dawki;
• dyskinezy późne mogące pojawić się podczas stosowania przez dłuższy czas dużych dawek leku
Fenactil, nawet po zaprzestaniu leczenia. Należy stosować możliwe najmniejsze dawki leku;
• akatyzja (niepokój ruchowy z koniecznością częstych zmian pozycji ciała) zwykle pojawia się po
podaniu dużej dawki początkowej;
• parkinsonizm częściej pojawia się u dorosłych i osób w podeszłym wieku, zwykle po kilku
tygodniach lub miesiącach leczenia. Najczęstsze objawy to: drżenie, sztywność, akineza (ruchy ciała stają się opóźnione i niesprawne);
• bezsenność;
• pobudzenie.

Ponadto mogą wystąpić:
• leukopenia (zmniejszenie liczby leukocytów); rzadko może wystąpić agranulocytoza(zmniejszenie liczby granulocytów – jednego z rodzaju białych krwinek);
• hiperprolaktynemia (zwiększone stężenie prolaktyny we krwi), która może objawiać się mlekotokiem (wyciek mleka z piersi), ginekomastią (przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn), brakiem miesiączki i impotencją (zaburzenia wzwodu);
• zmiany oczne – u części pacjentów, głównie u kobiet długotrwale leczonych chloropromazyną
(od czterech do ośmiu lat), obserwowano zmiany w narządzie wzroku oraz metaliczne
szaro-fiołkowo-różowe przebarwienia odsłoniętej skóry;
• arytmia serca (zaburzenia bicia serca), w tym arytmie przedsionkowe, blok przedsionkowo-
komorowy, częstoskurcz komorowy, migotanie komór, prawdopodobnie zależne od dawki.
Objawy te mogą wystąpić zwłaszcza, jeśli pacjent chorował na serce, jest w podeszłym wieku
(powyżej 65 lat), ma hipokaliemię (zwiększone stężenie potasu we krwi) lub jednocześnie
przyjmuje trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Obserwuje się niewielkie zmiany w EKG
(takie jak: wydłużenie odstępu QT, obniżenie odcinka ST, zmiany załamków U i T);
• niedociśnienie (zmniejszenie ciśnienia krwi), zwykle niedociśnienie ortostatyczne (zawroty
głowy lub omdlenia podczas podnoszenia z pozycji siedzącej lub leżącej). Występuje ono
zwłaszcza u osób w podeszłym wieku lub z hipowolemią (zmniejszenie objętości krwi), częściej
po podaniu leku Fenactil domięśniowo;
• suchość błony śluzowej jamy ustnej;
• depresja oddechowa (zwolnienie i spłycenie oddechu, bezdech i śmierć wskutek uduszenia się);
• zmniejszenie drożności nosa (uczucie zatkania nosa);
• zwiększona wrażliwość skóry na światło słoneczne i promieniowanie UV, zwłaszcza
u pacjentów przyjmujących duże dawki leku (patrz punkt: Ostrzeżenia i środki ostrożności);
• alergia kontaktowa – może wystąpić rzadko, w przypadku częstego kontaktu skóry z lekiem;
• priapizm (bolesny wzwód prącia), jeśli wystąpi, należy skontaktować się z lekarzem, ponieważ
pacjent może wymagać leczenia.

5. Jak przechowywać Fenactil

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Przechowywać
w temperaturze poniżej 25°C. Przechowywać w oryginalnym opakowaniu. Nie stosować tego leku po
upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu. Termin ważności oznacza ostatni dzień
podanego miesiąca. Lek Fenactil można stosować w ciągu 3 miesięcy od daty pierwszego użycia leku,
nie przekraczając terminu ważności umieszczonego na opakowaniu.

Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać
farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić
środowisko.

6. Zawartość opakowania i inne informacje

Co zawiera Fenactil

- Substancją czynną leku jest chloropromazyny chlorowodorek.
1 g roztworu zawiera 40 mg chloropromazyny chlorowodorku.
- Pozostałe składniki to: chlorobutanol półwodny; etanol 96% (v/v); glicerol; wyciąg z tymianku
płynny; kwas cytrynowy jednowodny; sacharoza; woda oczyszczona.

Jak wygląda Fenactil i co zawiera opakowanie

Lek ma postać kropli doustnych. Roztwór jest barwy brunatnej.
Opakowanie: butelka ze szkła oranżowego z polietylenową zakrętką z kroplomierzem, w tekturowym
pudełku.
1 butelka po 10 g.

Podmiot odpowiedzialny i wytwórca

Zakłady Farmaceutyczne „UNIA” Spółdzielnia Pracy
ul. Chłodna 56/60, 00-872 Warszawa
tel.: 22 620 90 81 wew. 190, faks: 22 654 92 40, e-mail: unia@uniapharm.pl