Menopauza

Menopauza — Kompleksowe informacje dla pacjentów

Menopauza zwana także klimakterium ma bardzo specyficzne objawy. Wahania nastroju, nietrzymanie moczu, zaburzenia snu i uderzenia gorąca to tylko niektóre z nich. Pierwsze objawy menopauzy pojawiają się jeszcze przed ustaniem miesiączkowania. Jest to naturalny etap w życiu kobiety, który powinien przebiegać pod stałą kontrolą lekarza. W jakim wieku może wystąpić menopauza?

Czym jest menopauza?

Klimakterium pojawia się stopniowo. Kilka miesięcy lub lat przed menopauzą zaczynają występować pierwsze objawy fizyczne. Wówczas kobieta jest w tak zwanym okresie okołomenopauzalnym. Zmiany hormonalne, takie jak niedobór estrogenów są wynikiem ograniczenia produkcji tych hormonów przez jajniki. Następstwem tego są nieregularne miesiączki.

Definicja menopauzy

Menopauza to trwałe ustanie cykli miesiączkowych. Związane jest z procesem starzenia się i spadkiem stężenia estrogenów. Oznacza to, że kobieta przestaje krwawić, co jest głównym wskaźnikiem wejścia w okres przekwitania. Uwarunkowania genetyczne wpływają na moment, w którym menopauza następuje, a spadek poziomu hormonów może prowadzić do szeregu objawów fizycznych i emocjonalnych. Mówi się, że kobieta jest po menopauzie, kiedy od ostatniej miesiączki minęło 12 miesięcy.

Objawy menopauzy

Oprócz powszechnych dolegliwości, takich jak uderzenia gorąca, kobieta może mieć także inne objawy menopauzy. Mogą to być zaburzenia snu, suchość pochwy, spadek libido oraz zmiany skórne. Często występuje także nadmierne pocenie się czy wypadanie włosów. Menopauza może także powodować problemy z nietrzymaniem moczu oraz kołatanie serca.

Jakość życia kobiety w okresie menopauzy jest obniżona także ze względu na częste bóle głowy, bóle mięśni czy zawroty głowy. U niektórych kobiet pojawia się problem z nadmiarem tkanki tłuszczowej. Okres klimakterium nie jest przyjazny także pod kątem psychicznym. Pojawiają się częste wahania nastroju oraz uczucie przygnębienia. Zwiększa się więc ryzyko zachorowania na depresję.

Kiedy zaczyna się menopauza?

Menopauza rozpoczyna się po zakończeniu ostatniego krwawienia. Stąd także pochodzi nazwa tego etapu w życiu kobiety. Zatrzymanie miesiączki jest efektem zmniejszenia produkcji hormonów przez jajniki. Jeśli chodzi o przedział wiekowy kobiet z menopauzą, został określony między 45 a 55 rokiem życia. W przypadku pojawienia się objawów klimakterium koło 30 lub 40 roku życia mówimy, że nastąpiła menopauza przedwczesna.

Przyczyny menopauzy

Menopauza ma swoje źródła w różnorodnych czynnikach wpływających na organizm kobiety. Oprócz naturalnych procesów starzenia się istnieją także czynniki, takie jak operacje chirurgiczne oraz działania medyczne, które mogą wywołać lub przyspieszyć nadejście menopauzy.

Naturalne procesy starzenia się organizmu

W miarę starzenia się organizmu kobiety, jajniki stopniowo tracą zdolność do produkowania wystarczającej ilości hormonów. Mowa tu o estrogenach i progesteronie. Równowagę hormonalną zaburza także wzrost hormonów FSH i LH. Prowadzi to do nieregularności w cyklach menstruacyjnych i ostatecznie do ustania miesiączkowania. Ten naturalny spadek hormonalny jest główną przyczyną menopauzy.

Operacje chirurgiczne i menopauza

Niektóre operacje chirurgiczne, takie jak usunięcie jajników (ooforektomia) lub usunięcie macicy (histerektomia), mogą spowodować nagłą menopauzę. Jeśli jajniki zostaną wycięte, to główne źródło produkcji hormonów w ciele kobiety po prostu przestaje istnieć. Może to prowadzić do szybkiego ustania cykli menstruacyjnych i pojawienia się objawów menopauzy. W przypadku histerektomii bez usunięcia jajników menopauza może nadejść, chociaż proces ten jest stopniowy.

Chemioterapia i menopauza

Chemioterapia, często stosowana w leczeniu nowotworów, może mieć wpływ na zdolność do produkcji hormonów. Niektóre leki stosowane przy chemioterapii sprawiają, że następuje przedwczesna menopauza. Skutkuje to nagłym spadkiem hormonów i pojawieniem się objawów menopauzy, nawet u młodych kobiet.

Diagnostyka menopauzy

Diagnostyka menopauzy opiera się na ocenie objawów klinicznych oraz wywiadzie medycznym. Lekarz może zlecić badania krwi potrzebne do pomiaru poziomu hormonów, takich jak FSH (hormon folikulotropowy) i LH (hormon luteinizujący). Wyniki badań mogą wówczas wykazać zmniejszoną aktywność jajników. Regularne kontrole u lekarza są istotne, aby monitorować ewentualne zmiany hormonalne oraz dostosować odpowiednie metody łagodzenia objawów menopauzy.

Leczenie i łagodzenie objawów menopauzy

Leczenie objawów menopauzy może obejmować zarówno farmakologiczne, jak i naturalne metody. Zastępcza terapia hormonalna pomaga złagodzić objawy klimakterium poprzez dostarczanie organizmowi brakujących hormonów. Zwykle ginekolodzy lub endokrynolodzy zalecają fitoestrogeny. Substancja ta wspiera gospodarkę hormonalną i nie doprowadza do spadku stężenia estrogenów.

Natomiast jeśli symptomy menopauzy są mniej nasilone, możemy wesprzeć się metodami niekonwencjonalnymi. Niektóre naturalne sposoby, takie jak picie naparów z mięty pieprzowej, melisy czy szałwii mogą mieć kojący wpływ na objawy menopauzy. Również zmiana stylu życia, zdrowa dieta bogata w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste wywierają wpływ na codzienne funkcjonowanie i samopoczucie kobiety podczas klimakterium. Warto także wdrożyć w plan dnia regularną aktywność fizyczną oraz korzystanie z technik relaksacyjnych. Mogą one przyczynić się do łagodzenia napięcia przy nasilonych objawach przekwitania.

Jednak chcąc połączyć terapię hormonalną z naturalnymi metodami, powinnyśmy uzgodnić to z lekarzem. Możemy w takim przypadku skorzystać np. z konsultacji online. Niekiedy korzystanie z ziół może wpływać na niewielkie dawki hormonów zawarte w lekach. Zatem w trosce o swoje bezpieczeństwo pacjentka powinna być pod stałą kontrolą lekarza.

Menopauza a zdrowie psychiczne

Menopauza może wpływać na zdrowie psychiczne kobiety ze względu na zmiany hormonalne oraz związane z nimi objawy. Niektóre kobiety ciężko przechodzą przez ten czas. Wahania hormonów mogą wywoływać zmiany nastroju, skrajne emocje oraz zaburzenia snu. U niektórych kobiet może pojawić się depresja lub lęk.

Wpływ menopauzy na zdrowie psychiczne jest zależny od wielu czynników. W tym genetyki oraz wsparcia bliskich. Umiejętność radzenia sobie z przemianami życiowymi również ma znaczący wpływ w okresie menopauzy. Ważne jest, aby kobieta była świadoma tych potencjalnych zmian i zwracała uwagę na swoje zdrowie psychiczne. W razie potrzeby warto sięgnąć po wsparcie medyczne i terapeutyczne. Jest to naturalny etap, którego nie należy się wstydzić.

Menopauza — FAQ

Czy menopauza oznacza koniec życia seksualnego?

Zdecydowanie nie. Kobiety nadal mogą być aktywne seksualnie podczas menopauzy jak i po okresie przekwitania.

Czy można zatrzymać menopauzę?

Niestety, nie można zatrzymać klimakterium. Możemy jedynie starać się zapobiec wczesnej menopauzie. Sposobem na to jest terapia hormonalna lub suplementacja witaminy B. Oczywiście cały proces zapobiegania należy wcześniej skonsultować z lekarzem.

Jak menopauza wpływa na zdrowie kobiety?

Wraz z ostatnią miesiączką w ciele kobiety następuje wiele zmian hormonalnych. Objawy przekwitania mogą być uciążliwe psychicznie. Jednak wzrasta także prawdopodobieństwo wystąpienia pewnych schorzeń. Chociażby zwiększa się ryzyko rozwoju osteoporozy. Mogą pojawić się mięśniaki macicy lub choroby układu krążenia.

Źródła:

Menopauza [dostęp: 22.10.2023]
https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/menopauza/262054,menopauza

Dieta i menopauza K. Wolnicka
https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-i-menopauza/

Menopauza a problemy seksualne kobiet M. Stec, M. Stec, N. Studzińska
http://www.medical-technologies.eu/upload/menopauza_a_problemy_seksualne_kobiet_-_stec.pdf

Korzyści wcześnie wdrożonej estrogenowej terapii zastępczej u pacjentek po menopauzie chirurgicznej r.2006
https://www.termedia.pl/showpdf.php?article_id=6334&filename=Korzy%C5%9Bci%20wcze%C5%9Bnie.pdf&priority=1

Rola terapii hormonalnej w życiu kobiet w okresie menopauzy L. Putyśki, K. Janicka r.2011
https://www.researchgate.net/profile/Leszek-Putynski/publication/289862245_The_role_of_hormone_therapy_in_the_lives_of_menopausal_women/links/5acf84dd0f7e9b18965b7acb/The-role-of-hormone-therapy-in-the-lives-of-menopausal-women.pdf