Nudności i wymioty

Nudności i wymioty - poradnik kompletny

Częstą przyczyną nudności i wymiotów są zatrucia pokarmowe. Objawami, które im towarzyszą, mogą być: ból brzucha, zgaga i uczucie ciężkości w żołądku. Choć nudności nie są jednostką chorobową, mogą być symptomem poważnych schorzeń. Szczególnie alarmujące są sytuacje kiedy występują wymioty przewlekłe. Może wtedy wystąpić niebezpieczne dla życia i zdrowia odwodnienie. Jakie choroby mogą powodować wymioty i nudności?

Co to są nudności?

Nudności to nieprzyjemne uczucie w żołądku lub gardle, które często jest poprzedzone uczuciem nieodpartej potrzeby zwymiotowania. Chociaż nudności same w sobie nie zawsze prowadzą do wymiotów, często są one odbierane jako ich początkowa faza. Nudności mogą występować z różnych powodów i być związane z różnymi stanami zdrowia.

Co to są wymioty?

Wymioty to kontrolowany proces fizjologiczny, w którym treść żołądkowa jest celowo wyrzucana z przewodu pokarmowego przez usta. Jest to reakcja organizmu mająca na celu usunięcie potencjalnie niebezpiecznych lub drażniących substancji. Wymioty są wywoływane przez skoordynowaną pracę mięśni jamy brzusznej, przepony i innych mięśni zaangażowanych w ten proces.

Przyczyny nudności i wymiotów

Kiedy zastanawiamy się nad przyczyną wymiotów u kobiet, dosyć często pada podejrzenie zajścia w ciąże. Szczególnie w pierwszym trymestrze zdarzają się poranne mdłości. Mogą na to wpływać zmiany hormonalne oraz wysoki poziom hCG. Kolejnym powodem, który może dotknąć każdego z nas, są efekty uboczne przyjmowania niektórych farmaceutyków np. leków nasercowych. Wymioty występują także podczas stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Zatrucie pokarmowe czy substancje toksyczne również mogą wywołać mdłości. Organizm wówczas nie radzi sobie z ich trawieniem, czego skutkiem jest odruch wymiotny. Przykładem może być nadużycie alkoholu.

Do innych możliwych przyczyn nudności i wymiotów należą: zakażenia wirusowe, choroby układu pokarmowego, stany zapalne jelit i reakcje alergiczne. Niebezpieczne dla naszego organizmu jest także zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Jest to stan zapalny błon otaczających mózg i rdzeń kręgowy, najczęściej spowodowany infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi. W trakcie tej choroby pacjenci odczuwają silny ból głowy i często wymiotują.

Czynniki zewnętrzne wywołujące nudności i wymioty

Pewne zewnętrzne czynniki mogą wywoływać nudności lub wymioty. Przykładem są intensywne zapachy użyte w perfumach, które mogą drażnić układ trawienny. Zanieczyszczenie powietrza, na przykład przez smog, również może wpłynąć negatywnie na żołądek i wywołać niekomfortowe uczucie. Kontakt z dymem tytoniowym, który zawiera drażniące substancje, również powoduje nudności lub wymioty. W niektórych przypadkach spożycie ciężkich potraw, a nawet ekstremalne warunki pogodowe, mogą wpłynąć na układ trawienny i wywołać nieprzyjemne objawy.

Choroby powodujące nudności i wymioty

Nudności i wymioty mogą wynikać z różnych chorób, takich jak infekcje wirusowe i bakteryjne przewodu pokarmowego. Choroby układu pokarmowego, takie jak zapalenia żołądka czy choroba refluksowa przełyku, także mogą wywoływać te objawy tak samo jak migrena i choroby układu nerwowego.

Choroby psychiczne, takie jak lęki i depresja, również mogą wpływać na układ trawienny. Wpływ ten jest wynikiem złożonych interakcji pomiędzy układem nerwowym a układem pokarmowym. Co prowadzi do tzw. osi jelito-mózg. Wówczas pacjenci miewają wymioty psychogenne i inne dolegliwości żołądkowe.

Choroby metaboliczne, jak cukrzyca, mogą prowadzić do zaburzeń elektrolitowych i wywoływać nudności. Wszystko za sprawą zmian w procesach trawienia i wchłaniania. Nieprawidłowy metabolizm glukozy może również wpłynąć na częste występowanie nudności. Chemioterapia, radioterapia i nowotwory także mogą powodować silne nudności i wymioty. Niektóre leki stosowane w chemioterapii mogą być toksyczne dla błon śluzowych przewodu pokarmowego, co powoduje podrażnienie i stany zapalne. Reakcje alergiczne na pokarmy lub leki mogą również powodować mdłości przez nietolerancje pokarmowe.

Choroby dróg żółciowych, takie jak występowanie kamicy żółciowej lub zapalenie pęcherzyka żółciowego mogą prowadzić do poważnych problemów, włącznie z powikłaniami. Równie groźne jest zapalenie wyrostka robaczkowego, a także pojawienie się choroby wrzodowej żołądka. Choroby wątroby, wywołane infekcjami wirusowymi, mogą powodować przewlekłe uszkodzenia. Nawet prowadzić do marskości lub niewydolności tego narządu. Choroby trzustki, takie jak ostre i przewlekłe zapalenie oraz obecność guzów, mogą wpłynąć na procesy trawienne i przyczyniać się do objawów żołądkowo-jelitowych.

Choroby nerek mogą obejmować różne schorzenia, odmiedniczkowe zapalenie nerek i kamicę, a nawet niewydolność nerek. Te dolegliwości mogą wpływać na zdolność organizmu do regulowania składników odżywczych i równowagi elektrolitowej. Co z kolei może wpływać na układ trawienny i wywoływać objawy takie jak nudności i wymioty.

Zaburzenia błędnika, takie jak choroba lokomocyjna, czy choroba Meniere’a, mogą wpływać na równowagę organizmu. Wywoływać uczucie zawrotów głowy oraz nudności, a w skrajnych przypadkach nawet wymioty.

Objawy towarzyszące nudnościom i wymiotom

Nudności i wymioty to powszechne objawy, które mogą wystąpić w wyniku różnorodnych przyczyn. Stanowią one reakcję organizmu na bodźce związane z układem trawiennym, nerwowym czy innymi aspektami zdrowia. Często towarzyszą chorobom oraz sytuacjom stresowym.

Objawy związane z układem pokarmowym

Nasz układ pokarmowy jest ściśle związany z odruchem wymiotnym oraz nudnościami. Bóle brzucha lub dyskomfort w jamie brzusznej to jedne z dodatkowych i często występujących symptomów. Zmiany w apetycie, takie jak utrata lub nadmierna chęć jedzenia mogą dotknąć pacjentów mierzących się z omawianą dolegliwością.

Również może pojawić się wzmożone wydzielanie śliny lub gazów. Nierzadko pacjenci skarżą się na dyskomfort po posiłku. Może pojawić się zgaga czy uczucie palenia w przełyku.

Objawy związane z układem nerwowym

Często podczas nieprzyjemności związanych z wymiotami występują zawroty głowy lub utrata równowagi. Mogą pojawić się również inne objawy związane z układem nerwowym.

Przykładem mogą być symptomy takie jak:

• Wzmożone bicie serca
• Bóle głowy
• Problemy z koncentracją
• Wzmożona wrażliwość na światło lub dźwięki
• Problemy z widzeniem
• Zmiany nastroju, takie jak drażliwość i frustracja
• Trudności ze snem
• Uczucie osłabienia i zmęczenia

Diagnostyka nudności i wymiotów

Diagnostyka nudności i wymiotów ma na celu ustalenie ich przyczyn oraz zidentyfikowanie ewentualnych powiązań z różnymi schorzeniami. W procesie diagnostycznym wykorzystuje się rozmaite metody, w tym badania fizykalne, badania laboratoryjne oraz obrazowanie medyczne.

Badania fizykalne

Podczas badania fizykalnego lekarz może ocenić stan ogólny pacjenta, sprawdzić tętno, ciśnienie krwi oraz temperaturę ciała. Istotne jest również zbadanie brzucha jeśli występuje ból w jego obrębie. Warto wziąć pod uwagę ewentualne obrzęki, a także stan skóry czy oznaki odwodnienia.

Badania laboratoryjne

W przypadku nudności i wymiotów często wykonywane są badania krwi. Ma to na celu sprawdzenie poziomu elektrolitów, enzymów wątrobowych czy wskaźników zapalnych. Dodatkowo możliwe jest przeprowadzenie testów na obecność wirusów czy bakterii. Zwłaszcza jeśli istnieje podejrzenie zakażenia.

Obrazowanie medyczne

W celu dokładniejszej oceny przyczyn nudności i wymiotów może być przeprowadzone obrazowanie medyczne. Popularne metody to ultrasonografia jamy brzusznej, tomografia komputerowa (CT) oraz rezonans magnetyczny (MRI). Te badania pozwalają ocenić stan narządów wewnętrznych i wykluczyć występowanie poważnych chorób.

Leczenie nudności i wymiotów

Leczenie nudności i wymiotów zależy od przyczyn ich występowania. Celem terapii jest złagodzenie objawów oraz eliminacja źródła problemu. Dostępne są zarówno farmakologiczne metody leczenia, jak i naturalne sposoby na łagodzenie tych nieprzyjemnych dolegliwości żołądkowych.

Dostępne leki przeciwwymiotne

Istnieją różne leki przeciwwymiotne. Dobrym przykładem są inhibitory receptora dopaminy, które wpływają na poziom tych neuroprzekaźników, łagodząc objawy nudności. Antagoniści receptora 5-HT3 czy antagoniści receptora H1, działają przeciwhistaminowo i przeciwwymiotnie. Dolasetron stosowany jest w celu kontrolowania nudności i wymiotów związanych zarówno z chemioterapią, jak i innymi przyczynami tych dolegliwości. Jednak niektóre leki wymagają wypisania recepty. Pacjent może ją uzyskać poprzez teleporadę lub osobiście.

Domowe metody na nudności i wymioty

W przypadku łagodnych objawów można spróbować domowych metod, takich jak korzystanie z naturalnych ziół (np. mięta, imbir), jedzenie migdałów lub zmiany diety. Spożywanie lekkostrawnych posiłków, unikanie tłustych, smażonych czy pikantnych potraw powinno pomóc. Częste nawadnianie organizmu jest wręcz koniecznością jeśli chcemy zniwelować objawy nudności i wymiotów.

Kiedy należy skontaktować się z lekarzem?

W przypadku uporczywych, nasilonych lub nawracających nudności i wymiotów, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem. Szczególnie w przypadku dzieci, wymioty mogą prowadzić do odwodnienia i wymagać pilnej interwencji lekarskiej. Jeśli występują inne objawy, takie jak gorączka, krwawe wymioty czy silne bóle brzucha, również konieczne jest niezwłoczne skontaktowanie się z lekarzem.

Zapobieganie nudnościom i wymiotom

Chcąc zapobiec nudnościom i wymiotom, można podjąć kilka prostych kroków. Warto unikać jedzenia i picia rzeczy, które mogą nam zaszkodzić. Zamiast spożywać duże i ciężkostrawne posiłki, warto zmienić swoje nawyki żywieniowe, jedząc małe i lekkie posiłki. Dobrze jest też unikać stresujących sytuacji. Jeśli jednak nudności i wymioty są przewlekłe, należy skonsultować się z lekarzem. W przypadku kiedy problemy uniemożliwiają wyjście z domu, można skorzystać z wizyty online.

Nudności i wymioty - FAQ

Czy nudności i wymioty to zawsze objaw choroby?

Nudności i wymioty mogą być objawami chorób, ale mogą też wynikać z innych przyczyn, takich jak stres, zatrucie pokarmowe, choroby infekcyjne czy ciąża.

Jak długo mogą trwać nudności i wymioty?

Czas trwania wymiotów i nudności może być różny. Wymioty ostre to nagłe epizody, często związane z infekcjami lub zatruciami, trwające krótko. Wymioty przewlekłe są długotrwałe i mogą wynikać z chorób układu pokarmowego, nerek, zaburzeń psychicznych lub innych przyczyn. Skonsultowanie się z lekarzem jest konieczne, by zidentyfikować źródło i odpowiednio leczyć nudności i wymioty.

Czy mogę zapobiegać nudnościom i wymiotom?

Oczywiście można podjąć działania mające na celu zapobieganie nudnościom i wymiotom, takie jak unikanie drażniących czynników, zdrowa dieta i unikanie stresu.

Źródła:

Nudności i wymioty u chorych na nowotwory — zalecenia postępowania terapeutycznego W. Leppert, J. Woroń r.2016

https://journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/view/51735/38403

Nudności i wymioty w czasie ciąży Jennifer R. Niebyl, M.D. r.2010

https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/013/033/original/20-26.pdf

Szczegółowa analiza obrazu klinicznego i jego korelacja z wynikami badań diagnostycznych pacjentów ze zdefiniowaną chorobą Ménière’a A. Jasińska-Nowacka, M. Lachowska, K. Niemczyk r.2023

https://otolaryngologypl.com/resources/html/article/details?id=235626&language=pl