Najniższa cena z ostatnich 30 dni przed obniżką: 65zł
Ból brzucha
Dostępne leki
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku w wyniku wysoce specyficznego mechanizmu działania. Jest on swoist...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od czynnika pob...
40 mg - 56 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od czynnika pob...
20 mg - 14 szt.
Pantoprazol jest podstawioną pochodną benzoimidazolu, która hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku poprzez specyficzne blokowanie pompy protonowej w komórkach okładzinowych. W kwaśnym środowisku,...
20 mg - 14 szt.
Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmnie...
20 mg - 14 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od czynnika pob...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od czynnika pob...
40 mg - 100 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od czynnika pob...
100 mg - 30 szt.
Preparat muskulotropowy, przeciwskurczowy. Działa w przewodzie pokarmowym na motorykę jelit. Trimebutyna jest agonistą receptorów enkefalinergicznych. Stymuluje ruchliwość jelit poprzez wyzwalanie fal...
7,87 mg/g - but. 250 ml
Preparat muskulotropowy, przeciwskurczowy. Działa w przewodzie pokarmowym na motorykę jelit. Trimebutyna jest agonistą receptorów enkefalinergicznych. Stymuluje ruchliwość jelit poprzez wyzwalanie fal...
40 mg - 28 szt.
S-izomer omeprazolu, specyficzny inhibitor pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku, zarów...
20 mg - 28 szt.
Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmnie...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od czynnika pob...
40 mg - 28 szt.
Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, który poprzez specyficzny wpływ na komórki okładzinowe błony śluzowej żołądka hamuje wydzielanie kwasu solnego. Przekształcany jest do czynnej postaci w...
20 mg - 28 szt.
Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku w wyniku wysoce specyficznego mechanizmu działania. Jest on swoistym inhibitorem pompy protono...
20 mg - 90 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol jest racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Osiąga duże stężenie w wysoce kwaśnym środowisku kanalików wydzielni...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol jest racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Osiąga duże stężenie w wysoce kwaśnym środowisku kanalików wydzielni...
40 mg - 28 szt.
S-izomer omeprazolu, specyficzny inhibitor pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku, zarów...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol jest racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Osiąga duże stężenie w wysoce kwaśnym środowisku kanalików wydzielni...
100 mg - 60 szt.
Preparat muskulotropowy, przeciwskurczowy. Trimebutyna jest agonistą receptorów opioidowych μ, δ oraz κ. Mechanizm działania polega na bezpośrednim oddziaływaniu na mięśnie gładkie...
200 mg - 100 szt.
Preparat muskulotropowy, przeciwskurczowy. Trimebutyna jest agonistą receptorów opioidowych μ, δ oraz κ. Mechanizm działania polega na bezpośrednim oddziaływaniu na mięśnie gładkie...
30 mg - 7 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane. Lanzoprazol jest mieszaniną...
15 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane. Lanzoprazol jest mieszaniną...
20 mg - 84 szt.
S-izomer omeprazolu, specyficzny inhibitor pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku, zarów...
40 mg - 28 szt.
Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, który poprzez specyficzny wpływ na komórki okładzinowe błony śluzowej żołądka hamuje wydzielanie kwasu solnego. Przekształcany jest do czynnej postaci w...
20 mg - 14 szt.
Lek hamujący wydzielanie kwasu solnego w komórkach okładzinowych żołądka w wyniku wybiórczego blokowania aktywności H+,K+-ATP-azy. Działanie leku zależy od dawki i prowadzi do za...
20 mg - 28 szt.
Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmnie...
40 mg - 28 szt.
Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmnie...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od rodzaju bodź...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego zarówno podstawowe, jak i stymulowane (niezależnie od rodzaju bodź...
20 mg - 14 szt.
Omeprazol, racemiczna mieszanina dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku w wyniku wysoce ukierunkowanego mechanizmu działania. Jest on swoistym inhibitorem pompy protonowej w...
20 mg - 28 szt.
Lek hamujący wydzielanie kwasu solnego w komórkach okładzinowych żołądka w wyniku wybiórczego blokowania aktywności H+/K+-ATP-azy (tzw. pompy protonowej). Działanie leku zależy o...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Pantoprazol jest pochodną benzoimidazolu o właściwościach hamujących wydzielanie kwasu solnego w żołądku poprzez swoiste działanie na pompę protonową w komórkach okładzinow...
40 mg - 28 szt.
Lek hamujący wydzielanie kwasu solnego w komórkach okładzinowych żołądka w wyniku wybiórczego blokowania aktywności H+,K+-ATP-azy. Działanie leku zależy od dawki i prowadzi do za...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, który poprzez specyficzny wpływ na pompy protonowe w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka hamuje wydzielanie kwasu...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, który poprzez specyficzny wpływ na pompy protonowe w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka hamuje wydzielanie kwasu...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, który poprzez specyficzny wpływ na pompy protonowe w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka hamuje wydzielanie kwasu...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, który hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku poprzez swoiste blokowanie pompy protonowej komórek okładzinowych. W kwaśnym...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku poprzez specyficzne blokowanie pompy protonowej w komórk...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej (H+/K+- ATP-azy) w komórkach okładzinowych żołądka. Hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku poprzez specyficzne blokowanie pompy protonowej w komórk...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol jest racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Osiąga duże stężenie w wysoce kwaśnym środowisku kanalików wydzielni...
40 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol jest racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Osiąga duże stężenie w wysoce kwaśnym środowisku kanalików wydzielni...
20 mg - 28 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Omeprazol jest racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Osiąga duże stężenie w wysoce kwaśnym środowisku kanalików wydzielni...
40 mg - 28 szt.
Pochodna benzoimidazolu o działaniu hamującym wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Przekształcana jest do czynnej postaci w kwaśnym środowisku kanalików śródkomórkowych komórek okładzinowych żołądka,...
40 mg - 28 szt.
Esomeprazol (S-izomer omeprazolu) jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmniejsza wydzielanie kwasu sol...
20 mg - 28 szt.
Ezomeprazol zmniejsza wydzielanie kwasu solnego w żołądku poprzez specyficzny ukierunkowany mechanizm działania. Ezomeprazol jest słabą zasadą o dużym stężeniu, przekształcaną do postaci czynnej w sil...
100 mg - 30 szt.
Syntetyczny agonista obwodowych receptorów opioidowych mi, delta, kappa. Mechanizm działania polega na bezpośrednim oddziaływaniu na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i regulacji zaburzeń czynności...
200 mg - 60 szt.
Syntetyczny agonista obwodowych receptorów opioidowych mi, delta, kappa. Mechanizm działania polega na bezpośrednim oddziaływaniu na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i regulacji zaburzeń czynności...
20 mg - 28 szt.
Omeprazol, będący racemiczną mieszaniną dwóch enancjomerów, jest specyficznym inhibitorem pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka. Zmnie...
30 mg - 14 szt.
Inhibitor pompy protonowej. Hamuje wydzielanie soku żołądkowego w komórkach okładzinowych żołądka w wyniku blokowania aktywności H+/K+-ATP-azy (tzw. pompy protonowej). Działanie...
10 mg - 28 szt.
Rabeprazol sodowy należy do leków hamujących wydzielanie soku żołądkowego, z grupy podstawionych bezoimidazoli. Nie wykazuje działania cholinolitycznego ani antagonistycznego wobec receptora H2
Ból brzucha – wszystko, co trzeba wiedzieć
Ból brzucha to symptom, który może mieć różnorodne podłoża i objawiać się na wiele sposobów. Czasami występuje z dolegliwościami towarzyszącymi, a innym razem samodzielnie. Kiedy należy udać się do specjalisty, jakie badania wykonać i jak leczyć choroby związane z dyskomfortem w brzuchu? Oto wszystko, co trzeba wiedzieć!
Co to jest ból brzucha?
Ból brzucha to objaw pojawiający się wskutek pobudzenia neuroreceptorów znajdujących się w obrębie jamy brzusznej. To częsta dolegliwość, która może wiązać się z bardzo różnorodnymi przyczynami. Przewlekły ból tej części ciała dzieli się na trzy rodzaje:
- somatyczny – objawia się poprzez poruszenia receptorów otrzewnej ściennej i ściany brzucha;
- trzewny – występuje po pobudzeniu receptorów narządów wewnętrznych i otrzewnej trzewnej;
- odniesiony – odczuwalny w miejscu oddalonym od uszkodzonego narządu, ale odpowiadający temu samemu elementowi rdzenia kręgowego.
Poza tym dolegliwość może pojawiać się w nieprzewlekłej formie o różnorodnym nasileniu. Wyróżnia się, m.in. ból brzucha po jedzeniu i ból z jego prawej czy lewej strony.
Objawy towarzyszące bólowi brzucha
W zależności od przyczyny ból brzucha objawia się jako samodzielny symptom lub część innych. Do częstych przypadłości występujących w tym samym czasie należą m.in.:
- biegunki;
- zaparcia;
- wzdęcia;
- gorączka;
- wymioty;
- zawroty głowy;
- zasłabnięcia;
- nadmierna ilość gazów;
- krew lub śluz w kale;
- zmniejszenie masy ciała;
- uczucie pełności.
Każdy dodatkowy objaw może być wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki ukierunkowanej na inne jednostki chorobowe. Oceną dolegliwości i doborem kolejnych kroków postępowania powinien zająć się specjalista.
Jakie mogą być przyczyny bólu brzucha?
Przyczyny bolesnego dyskomfortu są bardzo zróżnicowane. Czasami u pacjentów pojawia się ból brzucha ze stresu, który powstaje jako reakcja organizmu na konkretną sytuację stresową.
Niekiedy jednak, szczególnie przy symptomach przewlekłych, okazuje się, że dolegliwości w obrębie jamy brzusznej mają swe podłoże w poważnych schorzeniach. Do tych należą m.in.:
- zapalenie wyrostka robaczkowego;
- refluks żołądkowo-przełykowy;
- wrzody dwunastnicy czy żołądka;
- zespół jelita drażliwego;
- zatrucie pokarmowe;
- kamica żółciowa;
- zapalenie pęcherzyka żółciowego;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- nowotwór jelita grubego;
- choroby układu moczowego;
- choroby układu rozrodczego, w tym np. endometrioza.
Jak widać, ból brzucha dotyczy nie tylko ze schorzeń układu pokarmowego, ale i moczowego czy rozrodczego. Niekiedy związany jest też z chorobami autoimmunologicznymi. Czasami to przejaw alergii i nietolerancji pokarmowych, co wymusza na pacjencie eliminację czynników drażniących z codziennej diety. Są to, np. laktoza czy gluten.
Wpływ na występowanie bólów brzucha mają również zaburzenia flory bakteryjnej i pojawienie się pasożytów w układzie pokarmowym. Mogą je powodować, m.in. Helicobacter pylori czy Entamoeba histolytica. Aby wdrożyć skuteczne leczenie, konieczna jest dokładna i trafna diagnostyka.
Ból brzucha – kiedy udać się do lekarza?
Niezależnie od rodzaju występującego bólu brzucha należy jak najwcześniej zgłosić się do lekarza. Im szybciej znajdzie się źródło problemu, tym prędzej będzie można wdrożyć stosowne leczenie. Niekiedy termin odkrycia przyczyn dolegliwości ma kluczowy wpływ na jakość życia pacjenta i sposobność wyleczenia choroby.
Niektóre schorzenia, np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, wymagają bardzo szybkiej interwencji. Czasami trzeba natychmiast skierować pacjenta na salę chirurgiczną w celu usunięcia zagrożenia dla jego życia i zdrowia. Termin diagnozy ma też duże znaczenie w przypadku chorób nowotworowych.
Nie powinno się zwlekać z wizytą, ponieważ dolegliwości układu pokarmowego mają duży wpływ na codzienne funkcjonowanie. Zaburzenia związane z wypróżnianiem, nieustanne wzdęcia czy wymioty mogą mocno zaburzyć komfort życia i prowadzić do wielu nieprzyjemnych sytuacji.
Ból brzucha – diagnoza
Z dolegliwościami jamy brzusznej można udać się do lekarza ogólnego, aby ten wydał skierowanie do gastroenterologa, proktologa, chirurga czy nawet ginekologa. Ci przeprowadzą obszerny wywiad z pacjentem, który będzie dotyczył, m.in. czasu trwania objawów, występowania innych chorób czy przyjmowanych leków.
Następnie, w zależności od symptomów, medycy mogą zrobić np. badanie palpacyjne i zwykle kierują także na:
- badania krwi (morfologia, amylaza, żelazo, kreatynina, CRP);
- badanie kału w kierunku krwi utajonej, stanu zapalnego, pasożytów i bakterii;
- badanie ogólne moczu;
- USG jamy brzusznej;
- USG ginekologiczne;
- gastroskopia;
- kolonoskopia.
Często przeprowadzane badanie per rectum podczas wizyty pozwala ocenić, czy w dolnym odcinku układu pokarmowego nie zaszły niepokojące zmiany chorobowe, w tym hemoroidy. Żylaki odbytu mogą pojawiać się jednocześnie z innymi dolegliwościami ze strony np. jelita grubego.
Poprzez dotykanie brzucha pacjenta lekarz może lepiej ocenić, w którym miejscu występują symptomy bólowe i czy w obrębie układu pokarmowego zebrała się nadmierna ilość gazów.
Leczenie bólu brzucha
Wdrożenie odpowiedniego leczenia odbywa się niekiedy już po pierwszej wizycie, a w niektórych przypadkach należy najpierw poczekać na wyniki zleconych badań. Dzieje się tak ze względu na różnorodność źródeł występującego bólu. Możliwe sposoby niwelowania schorzeń to:
- leczenie farmakologiczne;
- zabiegi chirurgiczne;
- eliminacja konkretnych składników z diety;
- wlewy doodbytnicze;
- terapia behawioralna.
Czasami, jeśli zaleci to lekarz, można stosować domowe sposoby na ból brzucha, szczególnie gdy mają one podłoże związane z niestrawnością czy stresem. Należy do nich spożywanie naparów m.in. z rumianku czy kopru włoskiego.
Jak zapobiegać bólom brzucha?
W zapobieganiu przewlekłym i silnym bólom brzucha kluczowa jest profilaktyka. Warto pamiętać o regularnych badaniach, w tym przede wszystkim o morfologii krwi i analizie moczu. Natomiast USG jamy brzusznej wykluczy rozwój niektórych jednostek chorobowych np. w obszarze wątroby czy żołądka.
Osoby powyżej 35. roku życia lub te, w których rodzinie dochodziło do nowotworów układu pokarmowego, powinny wykonywać badania na krew utajoną w kale. Niekiedy rak jelita grubego rozwija się bez wyraźnych objawów, a test, który każdy może przeprowadzić w domu, pozwala szybko wykryć niepokojące zmiany w okrężnicy i nie tylko.
Ból brzucha – FAQ
Co na ból brzucha?
Doborem leków na ból brzucha powinien zająć się lekarz. Gdy pacjent zauważy u siebie niepokojące objawy, musi jak najszybciej zgłosić się do specjalisty. Przepisane medykamenty odpowiadają występującym u chorego dolegliwościom.
Co jeść na ból brzucha?
Dieta na ból brzucha zależy od tego, czym jest on spowodowany. W przypadku alergii czy nietolerancji należy wyeliminować z jadłospisu wszystkie dania zawierające komponenty drażniące, np. gluten czy laktozę. U osób z zespołem jelita drażliwego zwykle stosuje się low FODMAP, czyli dietę ubogą w fermentujące węglowodany. Pacjent powinien wziąć pod uwagę zalecenia lekarza.
Jakie badania na ból brzucha?
Zarówno ból po lewej stronie brzucha, jak i nad pępkiem czy w innym miejscu może wymagać przeprowadzenia różnych badań. Istotną rolę odgrywają również dolegliwości towarzyszące. Najlepiej skonsultować się z lekarzem specjalistą, który zadba o stosowną diagnostykę choroby, w tym skieruje pacjenta na morfologię krwi, USG czy kolonoskopię.
Co na ból brzucha przy jelitówce?
Leki na ból brzucha przy jelitówce powinien zlecić lekarz. Zwykle do przepisanych medykamentów zaleca jeszcze intensywne nawadnianie organizmu. Niekiedy konieczna jest antybiotykoterapia. Dobór odpowiednich środków zależy od źródła zakażenia i rodzaju grypy żołądkowej.
Źródła:
Diagnostyka przewlekłego bólu brzucha, dr hab. med. Elżbieta Poniewierka, 2012
https://podyplomie.pl/medycyna/10750,diagnostyka-przewleklego-bolu-brzucha
Choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego w Polsce, Krzysztof Korzeniewski, 2016
https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/45423/37338
Alergia pokarmowa, Barbara Rymarczyk i Barbara Rogala, 2018
https://www.termedia.pl/Alergia-pokarmowa,98,34310,1,0.html
Ostry ból brzucha, Albert Ross i Neal S. LeLeiko, 2011
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/302/original/51-62.pdf?1473159688
Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka – znaczenie, rozwój, modyfikacje, Olga Krakowiak, Renata Nowak, 2015
Medycyna komplementarna, holistyczna i integracyjna: nawracający ból brzucha, David Gottsegen, 2011
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/260/original/56-61.pdf?1473166438
Ból brzucha jako częsta przyczyna interwencji medycznych lekarzy pierwszego kontaktu, Maciej Putowski, Marta Podgórniak, Marta Piróg i inni, 2016
https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/3699
Przyczyny ostrego bólu brzucha u chorych w podeszłym wieku, Mirosław Klukowski, 2008
Ból brzucha, przyczyny bólu brzucha, Kamila Gwizdała, 2019
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/bol-brzucha-przyczyny-bolu-brzucha,6546,n,192
Low FODMAP – dieta w jelicie nadwrażliwym, Narodowy Fundusz Zdrowia, 2022
https://pacjent.gov.pl/diety/low-fodmap-dieta-w-jelicie-nadwrazliwym
Grypa żołądkowa (jelitówka, grypa jelitowa) – objawy, leczenie, zarażanie, czas trwania, profilaktyka, Halszka Kołaczkowska, 2017
