Methotrexat-Ebewe

1. Co to jest lek Methotrexat-Ebewe i w jakim celu się go stosuje

Methotrexat-Ebewe jest lekiem przeciwnowotworowym z grupy antymetabolitów. Szczególnie
wrażliwe na działanie preparatu są szybko rosnące tkanki, jak: nowotworowe, szpik kostny, komórki
płodu, błona śluzowa jamy ustnej i jelit czy komórki pęcherza moczowego. Mechanizm działania leku
polega na hamowaniu rozrostu nowotworu. Jeśli proliferacja komórek w tkance nowotworowej jest
silniejsza niż w tkankach prawidłowych, metotreksat może hamować wzrost nowotworu bez
szkodliwego działania na tkanki prawidłowe.
Rozrost komórek nabłonka skóry jest znacznie większy u chorych na łuszczycę niż u osób zdrowych;
objaw ten jest podstawą do stosowania metotreksatu w ciężkich postaciach łuszczycy.

Wskazania do stosowania:
- nowotwory złośliwe, np. ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) włącznie z białaczką oponową,
  nieziarniczy chłoniak złośliwy (ang. Non-Hodgkin’s Lymphoma – NHL), rak piersi, rak jądra, rak
  jajnika, nowotwory głowy i szyi, drobnokomórkowy rak płuc, nabłoniak kosmówkowy złośliwy,
  mięsaki kości;
- oporna na inne leczenie łuszczyca.

2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Methotrexat-Ebewe

Kiedy nie stosować leku Methotrexat-Ebewe

- jeśli pacjent jest uczulony na substancję czynną lub którykolwiek z pozostałych składników tego
  leku (wymienionych w punkcie 6);
- jeśli pacjent ma zaburzenia czynności wątroby;
- jeśli pacjent ma ciężkie zaburzenia czynności nerek (w przypadku stosowania małych dawek
  metotreksatu (<100 mg/m² pc.) lub umiarkowane zaburzenia czynności nerek (w przypadku
  stosowania średnich lub dużych dawek metotreksatu (>100 mg/m² pc.);
- jeśli pacjent ma zaburzenia czynności układu krwiotwórczego (np. po wcześniejszej radioterapii
  lub chemioterapii);
- jeśli pacjent ma ciężkie i (lub) czynne ostre zakażenia;
- jeśli pacjent nadużywa alkoholu;
- jeśli pacjent ma zaburzenia układu odpornościowego;
- jeśli pacjent ma zapalenie jamy ustnej i czynną chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy;
- podczas karmienia piersią oraz dodatkowo w ciąży, jeśli pacjentka stosuje lek we wskazaniach
  nieonkologicznych (w leczeniu choroby nienowotworowej) (patrz punkt „Ciąża, karmienie piersią
  i wpływ na płodność”).

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Przed rozpoczęciem stosowania leku Methotrexat-Ebewe należy omówić to z lekarzem, jeśli:
- pacjent ma cukrzycę i jest leczony insuliną;
- pacjent ma nieaktywne, przewlekłe zakażenie (np. gruźlicę, zapalenie wątroby typu B lub C,
  półpasiec);
- pacjent ma lub miał w przeszłości chorobę nerek lub wątroby;
- pacjent ma zaburzenia czynności płuc;
- pacjent ma znaczną nadwagę;
- u pacjenta gromadzi się płyn w jamie brzusznej lub w przestrzeni między płucami a klatką
  piersiową (wodobrzusze, wysięk opłucnowy);
- pacjent jest odwodniony lub ma zaburzenia prowadzące do odwodnienia (wymioty, biegunka,
  zapalenie błony śluzowej jamy ustnej).

Podczas stosowania metotreksatu może dojść do nawrotu zapalenia skóry wywołanego
napromienianiem (popromienne zapalenie skóry) lub oparzeniem słonecznym (tzw. „reakcja
przypomnienia”).

Narażenie na promieniowanie UV podczas terapii lekiem Methotrexat-Ebewe może nasilić zmiany
skórne związane z łuszczycą.

Podczas leczenia metotreksatem notowano przypadki ostrego krwawienia z płuc u pacjentów
z zasadniczą chorobą reumatologiczną. Jeśli u pacjenta wystąpi krwioplucie, czyli odkrztuszanie
wydzieliny z krwią, należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza.

Jeśli pacjent, jego partner lub opiekun zauważą nowe wystąpienie lub nasilenie objawów
neurologicznych, w tym ogólne osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia, zmiany myślenia, pamięci
i orientacji prowadzące do dezorientacji i zmian osobowości, należy natychmiast skontaktować się
z lekarzem, ponieważ mogą to być objawy bardzo rzadkiego, ciężkiego zakażenia mózgu,
nazywanego postępującą wieloogniskową leukoencefalopatią (ang. progressive multifocal
leukoencephalopathy, PML).

Zalecane badania kontrolne i środki ostrożności
Nawet po zastosowaniu małych dawek leku Methotrexat-Ebewe mogą wystąpić ciężkie działania
niepożądane. W celu odpowiednio wczesnego wykrycia tych działań lekarz musi przeprowadzać
badania kontrolne i laboratoryjne.

Przed rozpoczęciem leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia lekarz zleci wykonanie badań krwi w celu sprawdzenia liczby krwinek
oraz czynności wątroby i wykrycia zapalenia wątroby. Zostaną wykonane badania stężenia albumin
w surowicy (białka we krwi), badania stanu zapalenia wątroby oraz badania czynności nerek. Lekarz
może również zalecić przeprowadzenie innych badań wątroby – badań obrazowych lub badań
wymagających pobrania niewielkiej próbki tkanki wątrobowej, aby dokładniej ją zbadać. Może
również zalecić wykonanie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej lub badania czynności płuc
w celu zbadania, czy pacjent ma gruźlicę. Dalsze badania mogą być także przeprowadzane w trakcie
i po zakończeniu leczenia.

Podczas leczenia:
Lekarz może zlecić wykonanie następujących badań:
- badanie jamy ustnej i gardła w celu wykluczenia zmian na błonach śluzowych, takich jak zapalenie
lub owrzodzenie.
- badania krwi i (lub) pełna morfologia krwi z oceną liczby poszczególnych rodzajów komórek krwi
oraz badanie stężenia metotreksatu w surowicy
- badanie krwi w celu kontrolowania czynności wątroby
- badania obrazowe w celu kontrolowania stanu wątroby
- pobranie niewielkiego wycinka z wątroby w celu dokładnego zbadania
- badanie krwi w celu kontrolowania czynności nerek
- kontrola czynności układu oddechowego i, w razie potrzeby, badanie czynności płuc

Należy zgłaszać się na wszystkie wyznaczone badania krwi oraz inne badania zalecone przez lekarza.

Jeśli wynik któregokolwiek z tych badań okaże się nieprawidłowy, leczenie zostanie wznowione
dopiero wówczas, gdy wszystkie badane wskaźniki powrócą do normy.

Dzieci i młodzież

Leczenie metotreksatem dzieci i młodzieży powinien rozpoczynać i kontrolować specjalista
z odpowiednim doświadczeniem w rozpoznawaniu i leczeniu chorób objętych wskazaniami do
stosowania.

Podczas stosowania leku Methotrexat-Ebewe lekarz będzie szczególnie uważnie kontrolował stan
dziecka, aby możliwie jak najwcześniej rozpoznać ewentualne działania niepożądane.

Osoby w podeszłym wieku

Podczas stosowania leku Methotrexat-Ebewe należy szczególnie uważnie kontrolować stan pacjentów
w podeszłym wieku, aby możliwie jak najwcześniej rozpoznać ewentualne działania niepożądane.
Dawki stosowane u pacjentów w podeszłym wieku powinny być względnie małe m.in. z uwagi na
związane z wiekiem zaburzenia czynności wątroby i nerek oraz niskimi rezerwami kwasu foliowego
w organizmie.

Metotreksat na pewien czas zaburza wytwarzanie plemników i komórek jajowych. Metotreksat może
spowodować poronienie i ciężkie wady wrodzone. Pacjenci (pacjentki) i ich partnerki (partnerzy)
powinni unikać poczęcia dziecka (zapłodnienia) w czasie przyjmowania metotreksatu i co najmniej
przez 6 miesięcy po zakończeniu leczenia. Patrz także punkt „Ciąża, karmienie piersią i wpływ na
płodność”.

Methotrexat-Ebewe a inne leki

Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta
obecnie lub ostatnio, również tych, które wydawane są bez recepty, lekach ziołowych lub pochodzenia
naturalnego. Jeśli lekarz przepisuje pacjentowi inne leki, należy poinformować go o stosowaniu leku
Methotrexat-Ebewe.

Szczególnie ważne jest poinformowanie lekarza o przyjmowaniu następujących leków:
kolestyramina, salicylany, sulfonamidy, difenylohydantoina, antybiotyki (takie jak tetracyklina
chloramfenikol, cyprofloksacyna, penicylina, prystynamycyna), sulfazol, doksorubicyna,
cyklofosfamid, barbiturany, probenecyd, alkaloidy Vinca, leki zawierające kwas foliowy oraz
preparaty witaminowe i doustne preparaty żelaza zawierające kwas foliowy, leki modyfikujące
przebieg choroby (takie jak sole złota, penicylamina, hydroksychlorochina, sulfasalazyna, azatiopryna,
cyklosporyna), cytarabina, leflunomid, pirymetamina, kotrimoksazol, inhibitory pompy protonowej
(np. omeprazol, pantoprazol), leki przeciwcukrzycowe z grupy pochodnych sulfonylomocznika,
triamteren, lewetyracetam, amiodaron, niesteroidowe leki przeciwzapalne, antagoniści folianów
(trimetoprim/sulfametoksazol), etretynat, fenytoina, leki uspokajające, doustne środki
antykoncepcyjne, leki działające toksycznie na nerki i wątrobę, leki wydalane przez nerki oraz żywe
szczepionki.

Podczas stosowania metotreksatu reakcja immunologiczna na równocześnie prowadzone szczepienie
może być osłabiona.

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania metotreksatu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych
(NLPZ) w przypadku występowania czynników ryzyka, takich jak niewydolność nerek, w tym
łagodna niewydolność nerek.

Ciąża, karmienie piersią i wpływ na płodność

Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć
dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Ciąża
Nie stosować leku Methotrexat-Ebewe w okresie ciąży, chyba że lekarz zalecił go we wskazaniu
onkologicznym. Metotreksat może spowodować wady wrodzone, działać szkodliwie na nienarodzone
dziecko lub wywołać poronienie. Jest to związane z wadami rozwojowymi czaszki, twarzy, serca
i naczyń krwionośnych, mózgu i kończyn. Dlatego bardzo ważne jest, aby pacjentki będące w ciąży
lub planujące ciążę nie przyjmowały metotreksatu, chyba że ze wskazań onkologicznych.

Jeśli pacjentka jest w wieku rozrodczym, przed rozpoczęciem leczenia ze wskazań nieonkologicznych
należy potwierdzić, że nie jest ona w ciąży, np. wykonując test ciążowy. Nie stosować leku
Methotrexat-Ebewe, jeśli pacjentka jest w ciąży lub próbuje zajść w ciążę. Pacjentka powinna
bezwzględnie unikać zajścia w ciążę w czasie leczenia metotreksatem i przez co najmniej 6 miesięcy
po jego zakończeniu. Przez cały ten czas konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji (patrz
także punkt „Ostrzeżenia i środki ostrożności”).

Jeśli pacjentka w czasie leczenia zajdzie w ciążę lub podejrzewa, że może być w ciąży, powinna jak
najszybciej skonsultować się z lekarzem. Jeśli pacjentka w czasie leczenia zajdzie w ciążę, powinna
uzyskać poradę dotyczącą możliwego szkodliwego wpływu leczenia na dziecko.

Jeżeli pacjentka planuje zajść w ciążę, powinna skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który
może skierować pacjentkę do specjalisty, w celu uzyskania porady przed planowanym rozpoczęciem
leczenia.

Karmienie piersią
Nie należy karmić piersią podczas leczenia, ponieważ metotreksat przenika do mleka kobiecego. Jeśli
lekarz prowadzący uzna leczenie metotreksatem za bezwzględnie konieczne w tym czasie, należy
przerwać karmienie piersią.

Płodność mężczyzn
Dostępne dowody nie wskazują na zwiększone ryzyko wad rozwojowych lub poronień po przyjęciu
przez ojca metotreksatu w dawce poniżej 30 mg/tydzień. Nie można jednak całkowicie wykluczyć
ryzyka; nie ma również informacji dotyczących większych dawek metotreksatu. Metotreksat może
działać genotoksycznie. Oznacza to, że lek może powodować mutacje genetyczne. Metotreksat może
wpływać na wytwarzanie plemników, co wiąże się z możliwością wystąpienia wad wrodzonych.

Pacjent powinien unikać zapłodnienia partnerki i oddawania nasienia w czasie leczenia metotreksatem
i przez co najmniej 6 miesięcy po jego zakończeniu. Z uwagi na to, że leczenie większymi dawkami
metotreksatu stosowanymi typowo w leczeniu nowotworów może spowodować niepłodność i mutacje
genetyczne, w przypadku mężczyzn leczonych metotreksatem w dawkach powyżej 30 mg/tydzień
zalecane może być przechowanie nasienia pobranego przed rozpoczęciem leczenia (patrz także punkt
„Ostrzeżenia i środki ostrożności”).

Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn

Podczas stosowania leku Methotrexat-Ebewe mogą wystąpić działania niepożądane ze strony
centralnego układu nerwowego, takie jak uczucie zmęczenia i zawroty głowy. W niektórych
przypadkach mogą one zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jeśli pacjent
odczuwa zmęczenie lub zawroty głowy, nie powinien prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

Lek Methotrexat-Ebewe zawiera sód

Lek zawiera około 3,74 mg sodu (głównego składnika soli kuchennej) w fiolce 1 ml. Odpowiada to
0,19% maksymalnej zalecanej dobowej dawki sodu w diecie u osób dorosłych.

Lek zawiera 18,7 mg sodu (głównego składnika soli kuchennej) w fiolce 5 ml. Odpowiada to 0,95%
maksymalnej zalecanej dobowej dawki sodu w diecie u osób dorosłych.

Lek może być rozcieńczany w 0,9% roztworze chlorku sodu. Zawartość sodu pochodzącego
z rozcieńczalnika powinna być brana pod uwagę w obliczeniu całkowitej zawartości sodu
w przygotowanym rozcieńczeniu leku. W celu uzyskania dokładnej informacji dotyczącej zawartości
sodu w roztworze wykorzystanym do rozcieńczenia leku, należy zapoznać się z ulotką dla pacjenta
stosowanego rozcieńczalnika.

3. Jak stosować lek Methotrexat-Ebewe

Methotrexat-Ebewe może być przepisywany wyłącznie przez lekarzy znających właściwości tego leku
i jego sposób działania.

Methotrexat-Ebewe należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości
należy zwrócić się do lekarza, farmaceuty lub pielęgniarki.

W zależności od wskazania i stosowanego schematu leczenia dawka leku Methotrexat-Ebewe może
wahać się w bardzo szerokich granicach, dlatego niezwykle ważne jest, aby leczenie prowadzone było
przez wykwalifikowany personel medyczny.

Lek Methotrexat-Ebewe jest najczęściej podawany bezpośrednio lub po rozpuszczeniu w soli
fizjologicznej bądź 5% roztworze glukozy. Może być podawany dożylnie (bolus lub infuzja),
domięśniowo, dotętniczo lub dokanałowo.

Lek można podawać zarówno w postaci szybkiego wlewu (bolus), jak też wielogodzinnej infuzji.
Infuzje przedłużone stosuje się w przypadku podawania dużych dawek leku Methotrexat-Ebewe.
Dawkę leku ustali lekarz w zależności od rozpoznania choroby podstawowej, powierzchni ciała lub
masy ciała pacjenta i sposobu podawania (monoterapia lub podawanie w skojarzeniu z innymi
cytostatykami), a także od wydolności szpiku i narządów miąższowych (wątroba, nerki). Wyjątek
stanowi podawanie dokanałowe, gdzie maksymalna zalecana dawka wynosi 15 mg, a zalecane
maksymalne stężenie 5 mg/ml.

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, nerek lub szpiku kostnego dawkę należy zmniejszyć.

Nowotwory złośliwe i ostre białaczki:
Stosowane najczęściej małe (dawka pojedyncza nie przekracza 100 mg/m² pc.), średnie (dawka
pojedyncza od 100 mg/m² pc. do 1000 mg/m² pc.) lub duże (dawka pojedyncza powyżej 1000 mg/m²
pc.) dawki metotreksatu zależą od prowadzonego schematu wielolekowej chemioterapii.

Łuszczyca:

Ważne ostrzeżenie dotyczące dawkowania leku Methotrexat-Ebewe (metotreksat):

W leczeniu opornej na inne leczenie łuszczycy lek Methotrexat-Ebewe należy stosować wyłącznie raz

na tydzień. Zastosowanie większej ilości leku Methotrexat-Ebewe (metotreksat) może zakończyć się

zgonem. Należy bardzo uważnie przeczytać punkt 3 tej ulotki. W razie jakichkolwiek pytań należy
skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed przyjęciem leku.

Zalecana dawka

Zalecana początkowa dawka w łuszczycy wynosi 7,5 mg raz w tygodniu.
Zwykle optymalna dawka tygodniowa wynosi 10-25 mg.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Methotrexat-Ebewe

Swoistą odtrutką zmniejszającą działanie toksyczne leku Methotrexat-Ebewe jest folinian wapnia.

Może on być podawany doustnie, domięśniowo lub dożylnie w postaci bolusa lub przedłużonego
wlewu. W razie przedawkowania leku Methotrexat-Ebewe należy w ciągu godziny podać folinian
wapnia w dawce równej lub większej niż podana dawka metotreksatu, a następnie kontynuować jego
podawanie, aż do uzyskania bezpiecznego poziomu metotreksatu.
Po przedawkowaniu leku Methotrexat-Ebewe chorzy mogą również wymagać dializy nerkowej lub
przetoczenia krwi.

Pominięcie zastosowania leku Methotrexat-Ebewe

Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Należy kontynuować
przyjmowanie zalecanej dawki leku. Należy zwrócić się o poradę do lekarza.

Przerwanie stosowania leku Methotrexat-Ebewe

Nie należy przerywać lub kończyć leczenia lekiem Methotrexat-Ebewe bez uzgodnienia tego
z lekarzem. W razie podejrzewania ciężkich działań niepożądanych należy natychmiast zasięgnąć
porady lekarza.

W razie jakichkolwiek dalszych pytań lub wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy
zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może mieć działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli u pacjenta wystąpi nagle świszczący oddech,

trudności w oddychaniu, obrzęk powiek, twarzy lub warg, wysypka lub świąd (zwłaszcza

obejmujące całe ciało).

Ciężkie działania niepożądane

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią wymienione niżej działania
niepożądane:
- dolegliwości płucne (objawem może być ogólne złe samopoczucie; suchy, drażniący kaszel;
  skrócenie oddechu, duszność podczas spoczynku, ból w klatce piersiowej lub gorączka);
- silne łuszczenie się skóry lub powstawanie pęcherzy na skórze;
- niewyjaśnione krwawienie (w tym krwawe wymioty) lub powstawanie siniaków;
- ciężka biegunka;
- owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej;
- czarne lub smoliste stolce;
- krew w moczu lub w kale;
- drobne czerwone plamki na skórze;
- gorączka;
- zażółcenie skóry (żółtaczka);
- ból lub trudności w oddawaniu moczu;
- uczucie pragnienia i (lub) częste oddawanie moczu;
- napady padaczkowe (drgawki);
- utrata przytomności;
- nieostre widzenie lub zaburzenia widzenia;
- krwioplucie, czyli odkrztuszanie wydzieliny z krwią (zgłaszane podczas stosowania metotreksatu
  u pacjentów z zasadniczą chorobą reumatologiczną).

Inne możliwe działania niepożądane

Bardzo często (mogą występować częściej niż u 1 na 10 osób):

- zmniejszona odporność na zakażenia
- zapalenie gardła
- zmniejszenie liczby płytek krwi (małopłytkowość), zmniejszenie liczby krwinek białych
  (leukopenia)
- ból głowy, zawroty głowy
- kaszel
- utrata apetytu
- biegunka, ból brzucha, nudności, wymioty
- wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
- zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AspAT, AlAT), fosfatazy zasadowej
- zwiększenie stężenia bilirubiny we krwi
- zmniejszenie klirensu kreatyniny
- łysienie
- zmęczenie, złe samopoczucie

Często (mogą występować rzadziej niż u 1 na 10 osób):

- półpasiec
- niedokrwistość, (zmniejszenie liczby krwinek czerwonych, krwinek białych i płytek krwi
  (pancytopenia), całkowity lub prawie całkowity brak granulocytów (agranulocytoza)
- zahamowanie czynności szpiku kostnego
- senność
- uczucie drętwienia lub mrowienia lub odczuwanie słabszej niż zwykle reakcji na bodźce
- zapalenie spojówek
- powikłania płucne na skutek śródmiąższowego zapalenia płuc, zapalenia pęcherzyków płucnych
  (mogą prowadzić do zgonu), ostry obrzęk płuc
- wysypka, rumień, świąd, owrzodzenie skóry
- wrażliwość na światło

Niezbyt często (mogą występować rzadziej niż u 1 na 100 osób):

- zakażenia oportunistyczne (zagrażające życiu)
- chłoniak złośliwy
- reakcje alergiczne aż do wstrząsu anafilaktycznego
- zahamowanie czynności układu odpornościowego
- cukrzyca
- depresja
- niedowład połowiczy
- splątanie
- napady drgawek
- encefalopatia/leukoencefalopatia
- zapalenie naczyń krwionośnych, alergiczne zapalenie naczyń krwionośnych
- zwłóknienie płuc, wysięk płucny
- owrzodzenie błony śluzowej żołądka i jelit
- krwotok
- zapalenie trzustki
- toksyczne działanie na wątrobę
- stłuszczenie wątroby
- przewlekłe zwłóknienie i marskość wątroby
- zmniejszenie stężenia albumin w surowicy
- wykwity na skórze, opryszczkopodobne wykwity na skórze
- zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka (zespół Lyella)
- pokrzywka
- zwiększona pigmentacja skóry
- guzki pometotreksatowe
- zaburzenia gojenia się ran
- bolesność zmian łuszczycowych
- bóle stawów, bóle mięśni
- osteoporoza
- nefropatia, niewydolność nerek
- zapalenie i owrzodzenie pęcherza moczowego
- krwiomocz
- zaburzenia oddawania moczu, bolesne oddawanie moczu, skąpomocz, bezmocz
- wady wrodzone u płodu
- zapalenie i owrzodzenie pochwy
- gorączka

Rzadko (mogą występować rzadziej niż u 1 na 1000 osób):

- posocznica (w tym przypadki zakończone zgonem)
- niedokrwistość megaloblastyczna
- zmiany nastroju, przemijające zaburzenia postrzegania
- niedowład
- zaburzenia mowy, w tym dyzartria i afazja
- mielopatia (po podaniu dolędźwiowym)
- zaburzenia widzenia (również ciężkie)
- ciężka zakrzepica naczyń siatkówki
- niedociśnienie tętnicze
- zdarzenia zakrzepowo-zatorowe (w tym zakrzepica tętnic i naczyń mózgu, zakrzepowe zapalenie
  żył, zakrzepica żył głębokich)
- zapalenie gardła
- zatrzymanie oddechu
- zatorowość płucna
- zapalenie jelit
- zapalenie dziąseł
- smoliste stolce
- ostre zapalenie wątroby
- trądzik
- wybroczyny
- rumień wielopostaciowy
- rumieniowe wysypki skórne
- nasilenie zmian pigmentacyjnych paznokci, oddzielanie się płytki paznokciowej
- złamania kości z przeciążenia
- zwiększone stężenie kwasu moczowego mocznika i kreatyniny w surowicy, azotemia

Bardzo rzadko (mogą występować rzadziej niż u 1 na 10 000 osób):

- zapalenie wątroby wywołane przez wirusa opryszczki zwykłej
- kryptokokoza, histoplazmoza, nokardioza
- zakażenia wywołane wirusem cytomegalii (m.in. zapalenie płuc)
- rozsiane zakażenie wirusem opryszczki zwykłej
- zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecii
- zespół rozpadu guza (u pacjentów leczonych z powodu choroby nowotworowej)
- niedokrwistość aplastyczna
- eozynofilia, neutropenia
- limfadenopatia
- zaburzenia limfoproliferacyjne (nadprodukcja krwinek białych)
- hipogammaglobulinemia
- miastenia
- ból w kończynach
- zaburzenia smaku (metaliczny posmak)
- ostre jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych z odczynem oponowym
- objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych bez zakażenia (porażenie, wymioty)
- zaburzenia nerwów czaszkowych
- obrzęk okołooczodołowy
- zapalenie brzegów powiek
- łzawienie na skutek niedostatecznego odprowadzania filmu łzowego
- światłowstręt
- przemijająca ślepota, utrata wzroku
- zapalenie osierdzia, tamponada osierdzia, wysięk osierdziowy
- przewlekła obturacyjna choroba płuc
- reakcje przypominające astmę oskrzelową z kaszlem, dusznością i zmianami widocznymi
  w badaniach czynności płuc
- krwawe wymioty
- ostra martwica wątroby, ostre zwyrodnienie wątroby, niewydolność wątroby
- czyraczność, teleangiektazje, ostra zanokcica
- krwiomocz, białkomocz
- śmierć płodu
- zaburzenia wytwarzania plemników, zaburzenia wytwarzania komórek jajowych
- niepłodność
- zaburzenia cyklu miesiączkowego
- utrata libido
- impotencja
- upławy
- ginekomastia
- dreszcze

Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych):

- zapalenie płuc
- uaktywnienie wirusowego zapalenia wątroby typu B
- zaostrzenie wirusowego zapalenia wątroby typu C
- neurotoksyczność
- zlepne zapalenie pajęczynówki
- porażenie poprzeczne
- stupor
- ataksja
- otępienie
- zwiększenie ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego
- ból w klatce piersiowej
- niedotlenienie
- krwawienie pęcherzykowe (notowane podczas stosowania metotreksatu u pacjentów z zasadniczą
  chorobą reumatologiczną)
- niezakaźne zapalenie otrzewnej
- perforacja jelita
- zapalenie języka
- ostre rozdęcie okrężnicy
- polekowa reakcja z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS)
- zapalenie skóry
- zaczerwienienie i łuszczenie się skóry
- nasilenie zmian łuszczycowych po jednoczesnej ekspozycji na promieniowanie UV
- owrzodzenie skóry (u pacjentów z łuszczycą)
- opuchlizna
- martwica kości
- martwica kości szczęki (w wyniku nadprodukcji krwinek białych)
- rak skóry (u pacjentów leczonych z powodu łuszczycy)
- retinopatia
- zaburzenia układu moczowo-płciowego
- niszczenie tkanki w miejscu wstrzyknięcia

Jeśli u pacjenta wystąpi biegunka lub owrzodzenie w obrębie jamy ustnej i gardła, należy natychmiast
zgłosić to lekarzowi, gdyż konieczne może być przerwanie leczenia ze względu na ryzyko perforacji
przewodu pokarmowego lub krwotocznego zapalenia jelit.

Stosowanie metotreksatu może być przyczyną nawrotu zapalenia skóry i poparzenia skóry
spowodowanego przez napromienianie (tzw. reakcje przypomnienia).

Po podaniu domięśniowym mogą wystąpić działania niepożądane w miejscu wstrzyknięcia (odczucie
pieczenia) lub uszkodzenie (powstawanie ropnia jałowego, uszkodzenie tkanki tłuszczowej).

Działania niepożądane związane szczególnie z podaniem dokanałowym

Ciężkie: chemicznie wywołane zapalenie pajęczynówki, objawiające się bólem głowy, pleców,
ramion, sztywnością karku i gorączką.
Podostre: obejmować mogą niedowład (zwykle przemijający), porażenie dolnych kończyn, porażenie
nerwów, zaburzenia móżdżkowe.
Przewlekłe: leukodystrofia manifestująca się podrażnieniem, splątaniem, bezładem, spastycznością
i czasami drgawkami, otępieniem, sennością, śpiączką, oraz rzadko śmiercią. Dowiedziono, że
równoczesne napromienianie czaszki i dokanałowe stosowanie metotreksatu zwiększa częstość
leukodystrofii.
Opisano też inne dodatkowe reakcje o udowodnionym lub prawdopodobnym związku ze stosowaniem
metotreksatu, jak osteoporozę, nieprawidłową morfologię krwinek czerwonych (zwykle
„megaloblastyczna”), cukrzycę, inne zmiany metaboliczne i nagłą śmierć.

Działanie rakotwórcze, mutagenne i zaburzenia płodności

Wykazano, że metotreksat uszkadza chromosomy w somatycznych komórkach zwierząt i komórkach
szpiku kostnego człowieka, a działanie to było przemijające i odwracalne. U pacjentów leczonych
metotreksatem powyższe właściwości mogą powodować zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworu
(zwykle chłoniak, zazwyczaj odwracalny), jednak nie ma wystarczających dowodów na
sformułowanie ostatecznych wniosków. Stwierdzono, że metotreksat w czasie leczenia i przez krótki
okres po zaprzestaniu podawania leku u ludzi powoduje zaburzenia płodności, oligospermię,
zaburzenia miesiączkowania oraz brak miesiączki.
Ponadto, metotreksat wywiera szkodliwe działanie na zarodek, prowadzi do poronień i występowania
wad u płodów. Dlatego pacjenta w wieku rozrodczym należy poinformować o możliwym szkodliwym
wpływie na rozród.

Zgłaszanie działań niepożądanych

Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione
w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, farmaceucie lub pielęgniarce. Działania niepożądane
można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów
Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów
Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa
tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat
bezpieczeństwa stosowania leku.

5. Jak przechowywać lek Methotrexat-Ebewe

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.

Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na pudełku i fiolce po EXP.
Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.

Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C, chronić przed światłem.

Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać
farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić
środowisko.

6. Zawartość opakowania i inne informacje

Co zawiera Methotrexat-Ebewe

Substancją czynną jest metotreksat. 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 10 mg metotreksatu.
Fiolka 1 ml zawiera 10 mg metotreksatu.
Fiolka 5 ml zawiera 50 mg metotreksatu.

Pozostałe składniki to: sodu chlorek, sodu wodorotlenek (do ustalenia pH) i woda do wstrzykiwań.

Jak wygląda Methotrexat-Ebewe i co zawiera opakowanie

Methotrexat-Ebewe to klarowny, żółtawy roztwór do wstrzykiwań.
Opakowanie zawiera 1 lub 5 fiolek po 50 mg metotreksatu w 5 ml lub 10 fiolek po 10 mg
metotreksatu w 1 ml.
Fiolki mogą być umieszczone w opakowaniach ochronnych z tworzywa sztucznego (ONKO-Safe lub
Sleeving).

Podmiot odpowiedzialny i wytwórca

Ebewe Pharma Ges.m.b.H. Nfg. KG
Mondseestrasse 11
A-4866 Unterach, Austria

Wytwórca

Fareva Unterach GmbH
Mondseestraße 11
4866 Unterach
Austria

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zwrócić się do:

Sandoz Polska Sp. z o.o.
ul. Domaniewska 50 C
02-672 Warszawa
tel. 22 209 70 00

Data ostatniej aktualizacji ulotki:

___________________________________________________________________________

Informacje wyłącznie dla fachowego personelu medycznego

- Okres ważności

Po otwarciu
Produkt pobrać bezpośrednio przed użyciem. Ze względów mikrobiologicznych produkt należy
natychmiast zużyć. W przeciwnym razie odpowiedzialność za warunki i czas przechowywania
pozostałego produktu spada na użytkownika. Po pierwszym pobraniu, pozostałego produktu nie
należy przechowywać dłużej niż 24 godziny w temperaturze pokojowej, chyba że pobrania dokonano
w kontrolowanych sprawdzonych warunkach z zachowaniem aseptyki. Produkt przechowywany
w lodówce lub temperaturze pokojowej bez dostępu światła zachowuje wówczas fizyko-chemiczną
stabilność do 28 dni.

Produkt leczniczy Methotrexat-Ebewe 10 mg/ml zachowuje fizyko-chemiczną stabilność do 7 dni
w temperaturze pokojowej z dostępem światła.

Po rozcieńczeniu
Z mikrobiologicznego punktu widzenia produkt należy natychmiast zużyć. W przeciwnym razie,
odpowiedzialność za warunki i czas przechowywania sporządzonego roztworu spada na użytkownika.
Przygotowanych roztworów nie należy przechowywać dłużej niż przez 24 godziny w temperaturze od
2°C do 8°C, chyba że rozcieńczenia dokonano w kontrolowanych sprawdzonych warunkach
z zachowaniem aseptyki.

Wykazano fizyczną i chemiczną stabilność do 28 dni roztworu Methotrexat-Ebewe 10 mg/ml
w stężeniu 0,10 mg/ml i 3 mg/ml rozcieńczonego w 0,9% roztworze NaCl lub 5% roztworze glukozy
przechowywanego w lodówce lub w temperaturze pokojowej bez dostępu światła.
Dla roztworu w stężeniu 3 mg/ml wykazano również fizyczną i chemiczną stabilność do 7 dni
w temperaturze pokojowej z dostępem światła.

- Instrukcja dotycząca przygotowania, stosowania leku oraz usuwania jego pozostałości:

Metotreksat można podawać we wstrzyknięciu dożylnym (bolus lub wlew), dotętniczym,
domięśniowym lub dokanałowym. Roztwór należy rozcieńczyć 0,9% chlorkiem sodu lub
5% roztworem glukozy.

Ze względu na różne proponowane schematy dawkowania zalecane jest stosowanie leku wyłącznie
pod kierunkiem lekarza, który ma doświadczenie w terapii cytotoksycznej.

Dawka leku zależy od rozpoznania choroby podstawowej, od powierzchni ciała lub masy ciała
pacjenta i sposobu podawania (monoterapia lub podawanie w skojarzeniu z innymi cytostatykami),
a także od wydolności szpiku i narządów miąższowych (wątroba, nerki). Wyjątek stanowi podawanie
dokanałowe, gdzie maksymalna zalecana dawka wynosi 15 mg, a zalecane maksymalne stężenie
5 mg/ml.

Schematy dawkowania ochronnego folinianu wapnia różnią się w zależności od podanej dawki
metotreksatu. Zwykle stosuje się do 150 mg w dawkach podzielonych, w ciągu 12-24 godzin, we
wstrzyknięciu domięśniowym, w dożylnym wstrzyknięciu w postaci szybkiego wlewu (bolus), we
wlewie dożylnym lub doustnie i następnie 12-25 mg domięśniowo, dożylnie lub 15 mg doustnie
(jedna kapsułka), co sześć godzin przez następne 48 godzin. Leczenie osłonowe rozpoczyna się
z opóźnieniem 8 do 24 godzin od rozpoczęcia podawania wlewu z metotreksatem. Jeśli zastosowano
mniejsze dawki metotreksatu (mniej niż 100 mg), wystarczy podać jedną kapsułkę (15 mg) folinianu
wapnia co sześć godzin przez 48 do 72 godzin.

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, nerek lub szpiku kostnego dawkę należy zmniejszyć.
Duże dawki leku Methotrexat-Ebewe (większe niż 100 mg) podawane są zwykle we wlewie dożylnym
nie dłużej niż przez 24 godziny. Część dawki można podać jako wstępne szybkie wstrzyknięcie.
Podawanie dużych dawek metotreksatu może powodować wytrącanie metotreksatu lub jego
metabolitów w kanalikach nerkowych. W celach zapobiegawczych zaleca się podawanie znacznych
ilości płynów oraz alkalizację moczu do pH 6,5-7,0 przez doustne lub dożylne podanie dwuwęglanu
sodu (5 tabletek x 625 mg co trzy godziny) lub acetazolamidu (500 mg doustnie cztery razy na dobę).
W przypadku stosowania dawek większych niż 150 mg/m² konieczne jest jednoczesne podanie
folinianu wapnia w celu odwrócenia toksycznego działania na komórki prawidłowe.
Sposób podawania folinianu wapnia zależy od dawki leku Methotrexat-Ebewe. Zwykle stosuje się do
150 mg w dawkach podzielonych w ciągu 12-24 godzin we wstrzyknięciu domięśniowym,
w dożylnym wstrzyknięciu w postaci szybkiego wlewu (bolus), albo we wlewie dożylnym lub
doustnie i następnie 12-25 mg domięśniowo dożylnie lub 15 mg doustnie (jedna kapsułka), co sześć
godzin przez następne 48 godzin. Leczenie osłonowe rozpoczyna się z opóźnieniem 8 do 24 godzin od
rozpoczęcia podawania wlewu z metotreksatem. Jeśli zastosowano mniejsze dawki metotreksatu
(mniej niż 100 mg), wystarczy podać jedną kapsułkę (15 mg) folinianu wapnia co sześć godzin przez
48 do 72 godzin.

Ze względu na toksyczne właściwości substancji należy przestrzegać następujących zasad
bezpieczeństwa:
- przygotowanie, podawanie i usuwanie pozostałości preparatu może być prowadzone jedynie przez
  przeszkolony personel i podobnie jak w przypadku wszystkich leków cytostatycznych, na kontakt
  z lekiem nie należy narażać kobiet w ciąży;
- osoby przygotowujące metotreksat powinny nosić ubranie ochronne: gogle, fartuchy, rękawiczki
  stosowane jednorazowo i maski stosowane jednorazowo;
- metotreksat nie wykazuje właściwości żrących i w kontakcie ze skórą nie powinien powodować jej
  uszkodzeń; ale mimo to preparat należy natychmiast zmyć wodą; a w razie wystąpienia
  przejściowego pieczenia można zastosować łagodny krem. Jeśli zaistnieje ryzyko wchłonięcia
  układowego znacznych ilości metotreksatu jakąkolwiek drogą, należy podać folinian wapnia;
- niezużyte lub rozlane resztki należy usunąć przez spopielenie; nie istnieją szczególne zalecenia
  dotyczące temperatury spopielania;
- postępować zgodnie z wytycznymi dotyczącymi substancji cytotoksycznych.

- Niezgodności

Silne utleniacze i kwasy. Łączenie z chlorowodorkiem chloropromazyny, droperidolem, idarubicyną,
chlorowodorkiem metoklopramidu, roztworem heparyny, solą sodową fosforanu prednizolonu
i chlorowodorkiem prometazyny powoduje wytrącanie się osadu lub zmętnienie roztworu.