Cuprenil

1. Co to jest lek Cuprenil i w jakim celu się go stosuje

Cuprenil jest lekiem o dużej aktywności kompleksującej metale. Działanie leku polega na
wychwytywaniu metali, głównie miedzi, rtęci, ołowiu, żelaza i innych metali ciężkich, z którymi
tworzy stabilne, rozpuszczalne kompleksy wydalane w moczu.

Jest lekiem z wyboru w chorobie Wilsona (zwyrodnienie soczewkowo–wątrobowe) – chorobie
polegającej na nieprawidłowym metabolizmie miedzi w organizmie, która gromadzi się w różnych
narządach: nerki, mózg, wątroba i gałki oczne.

Lek Cuprenil stosuje się również w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. Mechanizm działania
leku nie został dokładnie poznany, ale najprawdopodobniej zmniejsza miano czynnika
reumatoidalnego i stężenie kompleksów immunoglobulin w surowicy i w płynie stawowym.

Lek Cuprenil stosowany jest w leczeniu i profilaktyce cystynurii, w której penicylamina tworzy
z cystyną dwusiarczek penicylamino–cysteinowy. Jest on lepiej rozpuszczalny niż cystyna
i z łatwością wydala się w moczu.

Cuprenil stosuje się również w leczeniu zatrucia ołowiem, a także w przewlekłym aktywnym
zapaleniu wątroby.

2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Cuprenil

Kiedy nie stosować leku Cuprenil

• Jeśli pacjent ma uczulenie na substancję czynną (penicylamina) lub którykolwiek z
  pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6).
• Jeśli u pacjenta występuje toczeń rumieniowaty.
• Jeśli u pacjenta leczonego wcześniej penicylaminą wystąpiła niedokrwistość aplastyczna lub
  agranulocytoza.
• Ze względu na możliwość szkodliwego działania na nerki nie należy stosować penicylaminy
  u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów z jednoczesnymi zaburzeniami czynności
  nerek obecnie lub w przeszłości.
• Jeśli u pacjenta z przewlekłym zatruciem ołowiem, stwierdza się w przewodzie pokarmowym
  badaniem rentgenowskim obecność przedmiotu uwalniającego ołów. Podawanie leku można
  zacząć po usunięciu substancji zawierających ołów z przewodu pokarmowego.
• Jeśli pacjent jest leczony preparatami złota, lekami przeciwmalarycznymi, cytostatykami,
  oksyfenylobutazonem i fenylobutazonem.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

U niektórych pacjentów stosujących penicylaminę obserwowano występowanie zaburzeń takich jak:
niedokrwistość aplastyczna (stan niewydolności szpiku kostnego), agranulocytoza (niedobór jednego
z rodzajów białych krwinek – granulocytów obojętnochłonnych), trombocytopenia (niedobór płytek
krwi), zespół Goodpasture’a oraz miastenia rzekomoporaźna (choroba charakteryzująca się
nużliwością mięśni szkieletowych).
Podczas stosowania leku, należy co 2 tygodnie w okresie pierwszych 6 miesięcy stosowania,
a następnie co miesiąc, wykonywać: badanie ogólne moczu, morfologię krwi z rozmazem oraz
oznaczać liczbę płytek krwi.

W okresie leczenia mogą wystąpić takie objawy jak: gorączka, ból gardła, dreszcze, krwawe
wybroczyny, krwawienia. Świadczą one o wystąpieniu zaburzeń morfologii krwi jak:
granulocytopenia i (lub) trombocytopenia.
W przypadku wystąpienia wymienionych wyżej objawów należy jak najszybciej powiadomić lekarza
i powtórzyć badania podane powyżej.

W czasie leczenia może wystąpić proteinuria (występowanie białka w moczu) i (lub) hematuria
(obecność krwinek czerwonych w moczu) co może być objawem ostrzegawczym rozpoczynającego
się kłębuszkowego zapalenia nerek. Zaburzenie to może doprowadzić do zespołu nerczycowego
związanego z nadmierną utratą białka z moczem. Należy powiadomić lekarza o tych objawach.
U niektórych pacjentów objaw kłębuszkowego zapalenia nerek (białkomocz) może przeminąć
w czasie stosowania leku, natomiast u innych pacjentów białkomocz się utrzymuje i wówczas leczenie
penicylaminą należy przerwać. Kiedy u pacjenta wystąpi proteinuria i hematuria lekarz musi się
upewnić, czy objawy uszkodzenia kłębuszków są związane z leczeniem.

U pacjentów z chorobą Wilsona lub cystynurią leczonych penicylaminą, u których wystąpiły zmiany
w moczu, lekarz powinien rozważyć odstawienie leku.

Podczas stosowania penicylaminy u pacjentów z cystynurią zaleca się wykonywać raz w roku badanie
RTG układu moczowego w celu jak najszybszego wykrycia kamieni nerkowych. Kamienie cystynowe
tworzą się bardzo szybko, czasami w ciągu 6 miesięcy.

Mimo nielicznych danych dotyczących występowania zaburzeń wątroby, jak wewnątrzwątrobowej
cholestazy i toksycznego zapalenia wątroby, lekarz powinien zalecić co 6 miesięcy w czasie
stosowania leku Cuprenil wykonywanie kontroli prób czynnościowych wątroby.

Należy natychmiast zawiadomić lekarza o wystąpieniu takich objawów jak: duszność

powysiłkowa, niewyjaśniony kaszel czy świszczący oddech. Lekarz powinien rozważyć wykonanie
badań czynnościowych płuc.

Opisywano przypadki zespołu miastenicznego czasami prowadzącego do rozwoju miastenii. Opadanie
powiek, podwójne widzenie z osłabieniem mięśni gałek ocznych są często wczesnymi objawami
miastenii. W większości przypadków objawy miastenii ustępują po odstawieniu penicylaminy.

W przypadku wystąpienia pęcherzycy (tworzenie się pęcherzy na skórze) należy natychmiast
przerwać leczenie penicylaminą.

Pacjenci, którzy przerwali terapię złotem ze względu na wystąpienie poważnych działań
niepożądanych mogą być w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych w czasie
leczenia penicylaminą.

Jeżeli przerwano leczenie z jakiegokolwiek powodu, ponowne leczenie należy rozpocząć od małych
dawek, stopniowo je zwiększając aż do osiągnięcia skutecznej dawki terapeutycznej.

Środki ostrożności
Zwykle w drugim lub trzecim tygodniu od rozpoczęcia leczenia u niektórych pacjentów może
wystąpić gorączka jako odpowiedź na stosowanie penicylaminy. Gorączce często może towarzyszyć
wysypka skórna.
Reakcja alergiczna typu wczesnego w postaci wysypki zwykle zanika w ciągu paru dni od odstawienia
leku i rzadko występuje po ponownym rozpoczęciu podawania małych dawek leku.
W przypadku wystąpienia świądu i wysypki lekarz może zastosować leki zwane lekami
przeciwhistaminowymi. Ponowne stosowanie leku należy rozpocząć od małych dawek.
Znacznie rzadziej, zwykle po 6 miesiącach albo i później, obserwuje się tzw. reakcję alergiczną typu
późnego w postaci wysypki, co powoduje konieczność odstawienia leku.
Wystąpienie wysypki polekowej z gorączką, bólami stawów, powiększeniem węzłów chłonnych
i innymi objawami alergicznymi zwykle powoduje konieczność odstawienia leku.
Pacjenci z nadwrażliwością na penicylinę mogą być uczuleni na penicylaminę (nadwrażliwość
krzyżowa). Prawdopodobieństwo wystąpienia objawów niepożądanych spowodowanych
zanieczyszczeniem penicylaminy śladowymi ilościami penicyliny w czasie produkcji zostało
wyeliminowane, ponieważ penicylamina obecnie jest wytwarzana syntetycznie, a nie drogą degradacji
penicyliny.
Przed planowanym zabiegiem chirurgicznym, ze względu na wpływ penicylaminy na kolagen
i elastynę lekarz powinien zmniejszyć dawkę dobową leku do 250 mg. Leczenie większą dawką
można wznowić dopiero po całkowitym zagojeniu się ran pooperacyjnych.

Dzieci i młodzież

Ze względu na dostępność tabletki tylko w dawce 250 mg produkt nie jest odpowiedni do stosowania
u młodszych dzieci w wieku poniżej 12 lat.

Inne leki i Cuprenil

Należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich przyjmowanych ostatnio lekach, również tych, które
wydawane są bez recepty.

Lek Cuprenil zwiększa zapotrzebowanie organizmu na witaminę B6. Niedobór witaminy B6 może
przyczynić się do powstania niedokrwistości czy obwodowego zapalenia nerwów.
Lek wychwytuje metale, dlatego w przypadku stosowania leków zawierających żelazo należy
zachować dwugodzinną przerwę pomiędzy przyjmowaniem tych leków a lekiem Cuprenil.
Leku nie należy stosować jednocześnie z lekami hamującymi czynność szpiku kostnego, takimi jak
leki zawierające złoto, leki stosowane w zimnicy (malarii), nowotworach, a także zawierające
oksyfenylobutazon czy fenylobutazon.

Informacje zawarte w tej ulotce mogą także dotyczyć leków stosowanych w przeszłości lub tych, które
będą stosowane w przyszłości.

Stosowanie leku Cuprenil z jedzeniem i piciem

Lek należy stosować na czczo i co najmniej 30 minut przed posiłkiem (godzinę przed posiłkiem
u dzieci z chorobą Wilsona lub cystynurią) popijając wodą.

Ciąża i karmienie piersią

Ciąża
W ciąży i w okresie karmienia piersią lub gdy istnieje podejrzenie, że kobieta jest w ciąży, lub gdy
planuje ciążę, przed zastosowaniem tego leku należy poradzić się lekarza lub farmaceuty.
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania leku u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały, że
po podaniu szczurom dawek sześciokrotnie większych od maksymalnych dawek zalecanych u ludzi
penicylamina powoduje u płodu wady wrodzone w układzie kostnym i rozszczep podniebienia.

Stosowanie leku Cuprenil u kobiet w ciąży zależy od wskazań:
• reumatoidalne zapalenie stawów – nie należy stosować leku
• cystynuria – stosowanie leku nie jest zalecane
• choroba Wilsona – zaleca się zmniejszenie dawek dobowych do 1000 mg.
Przed planowanym cięciem cesarskim zaleca się zmniejszyć dawkę dobową leku do 250 mg
w okresie ostatnich 6 tygodni ciąży oraz do czasu całkowitego zagojenia się ran.

Karmienie piersią

Przed zastosowaniem każdego leku należy poradzić się lekarza lub farmaceuty.
Brak danych dotyczących przenikania leku do mleka karmiących matek, dlatego nie zaleca się
stosowania leku Cuprenil przez kobiety karmiące piersią.

Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn

Lek jest uważany za bezpieczny i nie powoduje zaburzeń sprawności psychofizycznej do prowadzenia
pojazdów i obsługiwania maszyn.

Lek Cuprenil zawiera laktozę jednowodną i lak azorubiny (E 122). Z tego powodu, jeżeli stwierdzono
wcześniej u pacjenta nietolerancję niektórych cukrów, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem
przed przyjęciem leku. Ze względu na obecność laku azorubiny (E 122) lek Cuprenil, może
powodować reakcje alergiczne.

3. Jak stosować lek Cuprenil

Lek Cuprenil należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy
zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Wielkość dawki uzależniona jest od wskazania do stosowania. U dzieci dawka może zależeć od masy
ciała. Ze względu na dawkę, lek może nie być odpowiedni do stosowania u bardzo małych dzieci.

Reumatoidalne zapalenie stawów, łącznie z młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniem stawów
• Dorośli: 125 do 250 mg na dobę w pierwszym miesiącu stosowania leku. Następnie dawkę
  należy zwiększać co 4 do 12 tygodni o 125 do 250 mg, aż do ustąpienia objawów choroby.
  Potem lekarz zaleci stosowanie najmniejszej skutecznej dawki, która pozwoli na
  zahamowanie objawów choroby. Jeżeli po 12 miesiącach stosowania leku nie nastąpi
  poprawa, lekarz może zalecić odstawienie leku..
  Zwykle dawka podtrzymująca wynosi 500 do 750 mg na dobę. Nie należy stosować dawki
  większej niż 1500 mg leku na dobę. Po 6 miesiącach od ustąpienia objawów choroby lekarz
  zaleci stopniowe zmniejszanie dawki leku o 125 do 250 mg co 12 tygodni.
• Pacjenci w podeszłym wieku: Nie należy stosować dawki początkowej większej niż 125 mg
  na dobę w pierwszym miesiącu leczenia. Następnie lekarz może zalecić zwiększanie dawki
  co 4 do 12 tygodni o 125 mg, aż do ustąpienia objawów choroby. Nie należy stosować dawki
  większej niż 1000 mg leku na dobę.
• Dzieci: Zwykle stosuje się dawkę 15 do 20 mg/kg masy ciała na dobę. Dawka początkowa
  powinna być mniejsza (2,5 do 5,0 mg/kg masy ciała na dobę), można ją zwiększać stopniowo
  co 4 tygodnie przez okres 3 do 6 miesięcy.

Choroba Wilsona
• Dorośli: 1500 mg do 2000 mg na dobę w dawkach podzielonych.
  Po ustąpieniu objawów choroby lekarz może zalecić zmniejszenie dawki leku do dawki
  750 mg lub dawki 1000 mg na dobę. Pacjenci z odpowiednim stężeniem miedzi (ujemnym
  bilansem miedzi) powinni stosować najmniejszą dawkę skuteczną leku.
  Dawki wynoszącej 2000 mg na dobę nie należy stosować dłużej niż 1 rok.
• Pacjenci w podeszłym wieku: Zwykle stosuje się dawkę 20 mg/kg masy ciała na dobę,
  w dawkach podzielonych. Dawka powinna być tak dobrana, aby uzyskać ustąpienie objawów
  choroby i utrzymać ujemny bilans miedzi.
• Dzieci: Zwykle stosuje się dawkę 20 mg/kg masy ciała na dobę, w dwóch lub trzech dawkach
  podzielonych, podawane godzinę przed posiłkiem. Dla starszych dzieci (w wieku powyżej 12
  lat) zwykle stosowana dawka wynosi od 0,75 g do 1 g na dobę.

Cystynuria
Lekarz ustali najmniejszą dawkę skuteczną na podstawie wyniku badania stężenia aminokwasów
w moczu.

Rozpuszczanie kamieni cystynowych
• Dorośli: 1000 do 3000 mg na dobę w dawkach podzielonych. Należy utrzymywać stężenie
  cystyny w moczu mniejsze niż 200 mg/l.

Zapobieganie kamicy cystynowej
• Dorośli: Zazwyczaj stosowana dawka wynosi 500 do 1000 mg na dobę, do czasu osiągnięcia
  stężenia cystyny w moczu mniejszego niż 300 mg/l.
• Pacjenci w podeszłym wieku: Lekarz zaleci stosowanie minimalnej dawki do osiągnięcia
  stężenia cystyny w moczu mniejszego niż 200 mg/l.

Dzieci: 20 do 30 mg/kg mc. na dobę w dwóch lub trzech dawkach podzielonych, podawane godzinę
przed posiłkiem dostosowane tak, aby uzyskać stężenie cystyny w moczu mniejsze niż 200 mg/l.

Uwaga
W czasie leczenia zaleca się picie dużej ilości płynów w ilości nie mniejszej niż 3 litry na dobę.
Pacjent powinien pić 500 ml wody przed snem i następnie 500 ml w nocy, kiedy mocz jest bardziej
skoncentrowany i bardziej kwaśny niż w ciągu dnia. Zazwyczaj im więcej pacjent wypija płynów, tym
mniejsze jest jego zapotrzebowanie na lek Cuprenil.
Lekarz powinien zalecić również dietę ubogą w aminokwas zwany metioniną, aby produkcja cystyny
była jak najmniejsza. Takiej diety nie zaleca się u dzieci w okresie wzrostu lub kobietom w okresie
ciąży ze względu na małą zawartość białka.

Zatrucie ołowiem
• Dorośli: Zwykle stosowana dawka wynosi 1000 do 1500 mg na dobę, w dawkach
  podzielonych do czasu osiągnięcia wydalania ołowiu w moczu w granicach 0,5 mg na dobę.
• Pacjenci w podeszłym wieku: Zazwyczaj stosuje się dawkę 20 mg/kg masy ciała na dobę,
  w dawkach podzielonych do czasu osiągnięcia wydalania ołowiu w moczu w granicach
  0,5 mg na dobę.
• Dzieci: Lek należy stosować tylko w przypadkach, gdy stężenie ołowiu we krwi jest mniejsze
  niż 45 µg/dL. Całkowita dawka powinna wynosić 15 do 20 mg/kg masy ciała na dobę w 2-3
  dawkach podzielonych.

Przewlekłe aktywne zapalenie wątroby
• Dorośli: Dawka początkowa wynosi 500 mg na dobę w dawkach podzielonych. Następnie
  dawkę można stopniowo zwiększać co 3 miesiące, aż do osiągnięcia dawki 1250 mg na dobę.
  W czasie stosowania leku Cuprenil nie należy stosować leków z grupy kortykosteroidów.
  Lekarz zaleci okresowe wykonywanie prób czynnościowych wątroby w celu oceny
  wydolności wątroby.
• Dzieci: Bezpieczeństwo stosowania i skuteczność leku u dzieci poniżej 18 lat z przewlekłym
  aktywnym zapaleniem wątroby nie zostały ustalone. Brak dostępnych danych.

W przypadku wrażenia, że działanie leku jest za mocne lub za słabe, należy zwrócić się do lekarza.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Cuprenil

W przypadku przedawkowania należy poinformować lekarza, który zaleci odpowiednie leczenie.
Jeśli pacjent zażył większą dawkę leku niż należy lub zrobił to ktoś inny, niezwłocznie należy
powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie.

Pominięcie zastosowania dawki leku Cuprenil

W przypadku pominięcia dawki leku Cuprenil należy przyjąć kolejną dawkę o zwykłej porze. Nie
należy w takim przypadku stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki.

W razie wątpliwości związanych ze stosowaniem leku należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Skala częstości występowania działań niepożądanych:
- bardzo często – częściej niż u 1 na 10 pacjentów
- często – częściej niż u 1 na 100 pacjentów, ale rzadziej niż u 1 na 10 pacjentów
- niezbyt często – częściej niż u 1 na 1000 pacjentów, ale rzadziej niż u 1 na 100 pacjentów
- rzadko – częściej niż u 1 na 10000 pacjentów, ale rzadziej niż u 1 na 1000 pacjentów
- bardzo rzadko – rzadziej niż u 1 na 10000 pacjentów, nieznana (częstość nie może być określona na
  podstawie dostępnych danych)

Często:
Reakcje nadwrażliwości (alergiczne), trombocytopenia (niedobór płytek krwi), powiększenie węzłów
chłonnych, gorączka, bóle stawów, uszkodzenie kłębuszków nerkowych, infekcja dróg moczowych,
pokrzywka, rumień, świąd, zapalenie jamy ustnej.
Niezbyt często:
Agranulocytoza (niedobór jednego z rodzajów białych krwinek – granulocytów obojętnochłonnych),
niedokrwistość aplastyczna (stan niewydolności szpiku kostnego), niedokrwistość hemolityczna
(obniżona ilość krwinek czerwonych i hemoglobiny), leukopenia (niedobór białych krwinek).
Rzadko:
Miastenia rzekomoporaźna (choroba charakteryzująca się nużliwością mięśni szkieletowych), zespół
toczniopodobny (rumień skóry, pokrzywka, świąd), zespół Goodpasture’a (zaburzenia oddychania,
krwioplucie, osłabienie i zmęczenie), złuszczające zapalenie skóry (gorączka, czerwona, pogrubiała
i złuszczająca się skóra, obrzęk, bolesność węzłów chłonnych, niespecyficzne wybroczyny), toksyczne
martwicze oddzielanie się naskórka tzw. zespół Lyella (zaczerwieniona, napięta, swędząca, paląca
i złuszczająca się skóra, ból gardła, gorączka i/lub dreszcze, zaczerwienienie i podrażnienie gałek
ocznych), pęcherzyca (tworzenie się pęcherzy na skórze), żółtaczka cholestatyczna wywołana
zastojem żółci (czarny mocz, świąd, jasne stolce, zażółcenie skóry i (lub oczu)), zapalenie nerwu
wzrokowego, szumy uszne, przewlekłe zapalenie oskrzeli, zapalenie trzustki, nawrót choroby
wrzodowej żołądka.

Zgłaszanie działań niepożądanych

Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie możliwe objawy niepożądane
niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Działania niepożądane
można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów
Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów
Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181 C 02-222 Warszawa, Tel.: + 48 22 49 21 301,
Faks: + 48 22 49 21 309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu. Dzięki zgłaszaniu
działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa
stosowania leku.

5. Jak przechowywać lek Cuprenil

Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C.
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Nie stosować leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu. Termin ważności
oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać
farmaceutę co zrobić z lekami, których się już nie potrzebuje. Takie postępowanie pomoże chronić
środowisko.

6. Zawartość opakowania i inne informacje

Co zawiera lek Cuprenil

Substancją czynną leku jest penicylamina.
• 1 tabletka zawiera 250 mg penicylaminy
• Pozostałe składniki to: skrobia ziemniaczana, laktoza jednowodna, powidon, talk, magnezu
  stearynian.
  Skład otoczki: hypromeloza, makrogol 4000, tytanu dwutlenek (E 171), lak azorubiny (E 122).

Jak wygląda lek i co zawiera opakowanie

Fioletowo-różowe, okrągłe obustronnie wypukłe tabletki powlekane o jednolitej powierzchni bez plam
i uszkodzeń.
2 blistry po 15 tabletek (30 szt.) w tekturowym pudełku.
1 butelka po 100 tabletek.

Podmiot odpowiedzialny

Teva Pharmaceuticals Polska Sp. z o.o.
ul. Emilii Plater 53
00-113 Warszawa
Polska
tel.: (22) 345 93 00

Wytwórca

Teva Operations Poland Sp. z o.o.
ul. Mogilska 80
31-546 Kraków

Data ostatniej aktualizacji ulotki: kwiecień 2022 r.