Czym jest antykoncepcja hormonalna i którą metodę wybrać? Poznaj rodzaje antykoncepcji hormonalnej!

Antykoncepcja hormonalna jest jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Jej głównym atutem jest nie tylko wysoka efektywność, ale także odwracalność działania. Metody te, oprócz zapobiegania ciąży, mogą przynosić dodatkowe korzyści, takie jak regulacja cyklu miesiączkowego, leczenie trądziku czy zmniejszenie dolegliwości bólowych podczas menstruacji.
Decyzja o wyborze odpowiedniej metody antykoncepcji powinna zostać podjęta po konsultacji z lekarzem ginekologiem. Jakie są rodzaje antykoncepcji hormonalnej? Którą metodę wybrać? Przeczytaj!

Czym jest antykoncepcja hormonalna?

Antykoncepcja hormonalna to zbiór metod zapobiegania ciąży, które działają poprzez wpływ na hormonalną regulację organizmu kobiety. Są to metody, które bazują na syntetycznych hormonach, imitujących naturalne procesy regulowane przez estrogen i progesteron. Hormony te wpływają na cykl miesiączkowy w różny sposób, w zależności od rodzaju i dawki: mogą hamować owulację, czyli uwolnienie dojrzałej komórki jajowej z jajnika, zagęszczać śluz szyjkowy, co utrudnia przejście plemników, lub zmieniać błonę śluzową macicy, co utrudnia implantację zarodka.

Rodzaje antykoncepcji hormonalnej obejmują między innymi tabletki antykoncepcyjne, plastry, zastrzyki, implanty podskórne oraz wewnątrzmaciczne systemy uwalniające hormony. Te metody różnią się sposobem podania, dawkowaniem oraz czasem działania. Na przykład, tabletki antykoncepcyjne są przyjmowane codziennie, plastry zmienia się co tydzień, zaś implanty i wewnątrzmaciczne systemy hormonalne mogą zapewniać ochronę przez kilka lat.

Antykoncepcja hormonalna jest popularna ze względu na swoją wysoką skuteczność, jednak wymaga ściślejszego przestrzegania instrukcji stosowania, aby utrzymać tę efektywność. Ponadto, niektóre metody mogą oferować dodatkowe korzyści zdrowotne, jak na przykład łagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, regulacja cyklu miesiączkowego, czy zmniejszenie ryzyka niektórych chorób, takich jak torbiele jajników czy endometrioza. Ważne jest, aby wybór metody antykoncepcyjnej był dokonany po konsultacji z lekarzem, który oceni indywidualne potrzeby i stan zdrowia pacjentki, aby dobrać najbardziej odpowiednią metodę.

Kto może stosować antykoncepcję hormonalna?

ntykoncepcja hormonalna jest dostępna dla większości kobiet w wieku rozrodczym, jednak jej stosowanie powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem ginekologiem. Decyzja o stosowaniu tej formy antykoncepcji zależy od wielu czynników, w tym wieku, stanu zdrowia ogólnego i reprodukcyjnego, historii medycznej, a także indywidualnych preferencji i stylu życia.

Młode, zdrowe kobiety bez istotnych przeciwwskazań medycznych zwykle mogą bezpiecznie stosować antykoncepcję hormonalną. Jest ona szczególnie popularna wśród kobiet, które poszukują nie tylko skutecznej ochrony przed ciążą, ale również dodatkowych korzyści, takich jak regulacja cyklu miesiączkowego czy łagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Kto nie może stosować antykoncepcji hormonalnej?

Niestety, nie wszystkie kobiety mogą bezpiecznie stosować antykoncepcję hormonalną. Istnieją pewne przeciwwskazania, które mogą ograniczać jej stosowanie. Do grupy ryzyka należą kobiety po 35 roku życia, palące papierosy, z historią zakrzepicy, chorób sercowo-naczyniowych, niekontrolowanego nadciśnienia tętniczego, czy z pewnymi rodzajami migreny. Ponadto, kobiety z historią niektórych nowotworów, szczególnie związanych z hormonami, takich jak rak piersi, mogą mieć ograniczenia w stosowaniu antykoncepcji hormonalnej.

Przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej, konieczne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu medycznego oraz wykonanie niezbędnych badań, aby wykluczyć istnienie przeciwwskazań. Lekarz może również zalecić okresowe badania kontrolne podczas stosowania tej metody, aby monitorować jej wpływ na organizm i dostosować terapię w razie potrzeby.

Antykoncepcja hormonalna, choć skuteczna i popularna, nie jest odpowiednia dla wszystkich kobiet. Istnieją określone sytuacje zdrowotne i medyczne, w których stosowanie antykoncepcji hormonalnej może być niewskazane lub nawet niebezpieczne. Kobiety, które znajdują się w poniższych kategoriach, zwykle powinny unikać antykoncepcji hormonalnej lub stosować ją tylko po dokładnej konsultacji z lekarzem:

1. Kobiety z historią zakrzepicy: Kobiety, które miały zakrzepy krwi, w tym zakrzepicę żylną głęboką lub zatorowość płucną, są w grupie ryzyka podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej. Hormony mogą zwiększać ryzyko powstawania kolejnych zakrzepów.
2. Kobiety palące, zwłaszcza po 35 roku życia: Palenie tytoniu w połączeniu z antykoncepcją hormonalną znacząco zwiększa ryzyko poważnych problemów zdrowotnych, w tym zawałów serca i udarów, szczególnie u kobiet powyżej 35 roku życia.
3. Kobiety z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym: Wysokie ciśnienie krwi może być pogarszane przez antykoncepcję hormonalną, co zwiększa ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.
4. Kobiety z niektórymi rodzajami migren: Szczególnie te z aurą, mogą doświadczać zwiększonego ryzyka udaru mózgu podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej.
5. Kobiety z historią niektórych rodzajów nowotworów: Szczególnie tych związanych z hormonami, takich jak rak piersi czy rak endometrium, mogą mieć przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej.
6. Kobiety z chorobami wątroby: Część antykoncepcji hormonalnej może być obciążająca dla wątroby, dlatego kobiety z aktywnymi lub przewlekłymi chorobami wątroby powinny unikać tych metod.
7. Kobiety z pewnymi chorobami serca: Wrodzone wady serca lub inne poważne problemy sercowo-naczyniowe mogą być przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej.
8. Kobiety z cukrzycą z powikłaniami: Cukrzyca sama w sobie nie jest przeciwwskazaniem, ale w połączeniu z powikłaniami, takimi jak choroba nerek czy retinopatia, może stanowić ryzyko.

W każdym przypadku, decyzja o stosowaniu antykoncepcji hormonalnej powinna być podjęta po dokładnym przeanalizowaniu historii medycznej i aktualnego stanu zdrowia pacjentki, zawsze w konsultacji z lekarzem. Alternatywne metody antykoncepcji, takie jak metody barierowe lub wewnątrzmaciczne systemy niehormonalne, mogą być zalecane kobietom, dla których antykoncepcja hormonalna jest niewskazana.

Na jakie problemy zdrowotne pomaga antykoncepcja hormonalna?

Antykoncepcja hormonalna może również przynosić korzyści w leczeniu i łagodzeniu różnych problemów zdrowotnych związanych z układem rozrodczym, ale nie tylko. Poznaj listę najważniejszych korzyści zdrowotnych, które mogą wynikać ze stosowania antykoncepcji hormonalnej:

1. Regulacja cyklu miesiączkowego: Antykoncepcja hormonalna często pomaga w regulacji nieregularnych cyklów miesiączkowych, co jest szczególnie korzystne dla kobiet z zaburzeniami, takimi jak zespół policystycznych jajników (PCOS).
2. Zmniejszenie bólów miesiączkowych: Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może znacząco zmniejszać intensywność i częstotliwość bólów menstruacyjnych, co jest ogromnym ułatwieniem dla wielu kobiet.
3. Ochrona przed anemią z niedoboru żelaza: Przez zmniejszenie obfitości i czasu trwania krwawienia miesięcznego, antykoncepcja hormonalna może pomóc zapobiegać anemii z niedoboru żelaza.
4. Leczenie trądziku i hirsutyzmu: U niektórych kobiet, antykoncepcja hormonalna może przyczynić się do poprawy stanu skóry, redukując trądzik i hirsutyzm (nadmierny wzrost włosów w miejscach nietypowych dla kobiet).
5. Zmniejszenie ryzyka niektórych nowotworów: Regularne stosowanie antykoncepcji hormonalnej może obniżyć ryzyko rozwoju raka jajnika i raka endometrium.
6. Zmniejszenie ryzyka torbieli jajnikowych: Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może zapobiegać powstawaniu torbieli jajników, które często rozwijają się w wyniku owulacji.
7. Leczenie endometriozy: Antykoncepcja hormonalna jest często stosowana w leczeniu endometriozy, w której tkanka podobna do błony śluzowej macicy rośnie poza macicą, powodując ból i inne komplikacje.
8. Łagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i zespołu premenstrualnego zaburzenia dysforycznego (PMDD): Hormonalna antykoncepcja może łagodzić objawy PMS i PMDD, takie jak wahania nastroju, bóle głowy i piersi, oraz uczucie wzdęcia.

Jakie substancje są zawarte w antykoncepcji hormonalnej?

Antykoncepcja hormonalna działa poprzez naśladowanie lub modyfikowanie naturalnego działania hormonów płciowych w organizmie kobiety. Główne substancje aktywne w antykoncepcji hormonalnej to syntetyczne wersje estrogenów i gestagenów, które są sztucznymi odpowiednikami naturalnych hormonów kobiecych – estrogenu i progesteronu. Oto szczegółowe informacje na temat tych substancji:

1. Syntetyczne estrogeny:
   • Najczęściej używany syntetyczny estrogen w antykoncepcji hormonalnej to etynyloestradiol. Rzadziej stosuje się mestranol.
   • Estrogeny w antykoncepcji hormonalnej odpowiadają za zapobieganie owulacji (uwolnienie jajeczka z jajnika), stabilizację błony śluzowej macicy i regulację cyklu menstruacyjnego.
2. Syntetyczne gestageny:
   • Gestageny, zwane również progestagenami, są syntetycznymi odpowiednikami progesteronu. Istnieje wiele różnych typów syntetycznych gestagenów używanych w antykoncepcji, takich jak lewonorgestrel, desogestrel, norgestymat, drospirenon, i wiele innych.
   • Gestageny zapobiegają owulacji, zagęszczają śluz szyjkowy (utrudniając plemnikom dotarcie do jajeczka) i czynią błonę śluzową macicy mniej przyjazną dla implantacji.
3. Kombinacje hormonalne:
   • Wiele metod antykoncepcji hormonalnej, takich jak większość tabletek antykoncepcyjnych, plastry i pierścienie dopochwowe, zawiera kombinację syntetycznego estrogenu i gestagenu.
   • Kombinacja ta zapewnia wysoką skuteczność w zapobieganiu ciąży i może przynosić dodatkowe korzyści zdrowotne, takie jak regulacja cyklu menstruacyjnego i zmniejszenie bólów miesiączkowych.
4. Metody tylko z gestagenem:
   • Niektóre tabletki antykoncepcyjne, implanty podskórne, wewnątrzmaciczne systemy hormonalne (IUS) i zastrzyki antykoncepcyjne zawierają tylko gestagen.
   • Metody te są często zalecane kobietom, które nie mogą przyjmować estrogenów, na przykład z powodów medycznych lub podczas karmienia piersią.
5. Różne generacje gestagenów:
   • Gestageny używane w antykoncepcji hormonalnej dzielą się na kilka „generacji”, które różnią się strukturą chemiczną i potencjalnymi efektami ubocznymi. Na przykład, niektóre nowsze gestageny, takie jak drospirenon, mają dodatkowe właściwości, które mogą wpływać na zatrzymywanie wody w organizmie i równowagę elektrolitową.
6. Pozostałe dodatki:
   • Oprócz hormonów, antykoncepcyjne tabletki i inne środki mogą zawierać dodatkowe składniki, takie jak substancje pomocnicze, które pomagają w stabilizacji formy leku i ułatwiają jego przyjmowanie.

Jakie są rodzaje antykoncepcji hormonalnej?

Antykoncepcja hormonalna obejmuje różne metody i formy, które działają poprzez regulację hormonów płciowych. Oto szczegółowy opis poszczególnych rodzajów:

1. Tabletki antykoncepcyjne:
   • Jednoskładnikowe (minipigułki, minitabletki): Zawierają tylko progesteron. Są często stosowane przez kobiety, które nie mogą przyjmować estrogenów, na przykład podczas karmienia piersią. Należą do nich: Cerazette, Lemena, Limetic, Ovulan, Slinda, Symonette.
   • Dwuskładnikowe i złożone: Zawierają estrogen i progesteron. Dzięki połączeniu obu hormonów, te tabletki są często bardziej skuteczne w zapobieganiu ciąży. Dawka hormonów w leku zmienia się w trakcie cyklu, by lepiej naśladować naturalny rytm hormonalny kobiety. Tabletki złożone mogą również zawierać tabletki placebo, czyli pozbawione substancji czynnej. Do złożonych tabletek antykoncepcyjnych należą: Aidee, Artilla, Zoely, Yasmin, Yasminelle, Yaz, Astha, Asubtela, Atywia, Atywia Daily, Axia Conti, Belara, Bonadea, Cyprodiol, Daylette, Diane-35, Dionelle, Dorin, Harmonet, Hastina 21, Hastina 21+7, Hastina 24+4, Jeanine, Kontracept, Lesine, Lesinelle, Lesiplus, Leverette, Levomine, Logest, Madinette, Microgynon 21, Midiana, MYWY, Naraya, Naraya Plus, OC-35, Qlaira, Seasonique, Stediril 30, Sylvie 20, Sylvie 30, Symbella, Syndi-35, Teenia,, Varenelle, Vibin, Vines, Vixpo, Orlifique.
2. Plaster antykoncepcyjny:
   • Plastry naklejane są na skórę i uwalniają progestagen i estrogen o nazwie przez skórę bezpośrednio do krwiobiegu. Są zmieniane raz w tygodniu. Na rynku dostępny jest plaster antykoncepcyjny Evra
3. Zastrzyk antykoncepcyjny:
   • Zawierają progestagen (syntetyczny progesteron), podawany w formie zastrzyku. Zastrzyk zagęszcza śluz w szyjce macicy i hamuje owulację. Może zapewnić ochronę przed ciążą przez kilka miesięcy. Dostępny na rynku zastrzyk antykoncepcyjny to Depo-Provera
4. Implant podskórny:
   • Mały, elastyczny pręcik, który zostaje umieszczony pod skórą w ramieniu. Uwalnia hormon etonogestrel powoli, zapewniając ochronę przed ciążą nawet do 3 lat. Dostępny na rynku implant antykoncepcyjny to Implanon NXT.
5. Wkładka domaciczna (IUS):
   • Małe urządzenia w kształcie litery T, które są umieszczane w macicy przez lekarza. Uwalniają progestagen bezpośrednio do macicy, co zapewnia lokalne działanie.
6. System terapeutyczny dopochwowy (krążek antykoncepcyjny)
   • Miękkie, elastyczne pierścienie (krążki) umieszczane w pochwie, uwalniające hormon etonogestrel. Są wymieniane co ok. miesiąc. Należą do nich: Adaring, Ginoring, NuvaRing

Czy można stosować antykoncepcję hormonalną w takcie ciąży oraz podczas karmienia piersią?

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej w trakcie ciąży jest generalnie niezalecane i niepotrzebne, ponieważ ciąża sama w sobie jest stanem naturalnie zapobiegającym kolejnej ciąży. Ponadto, hormony zawarte w antykoncepcji mogą mieć niekorzystny wpływ na rozwijający się płód. W przypadku zajścia w ciążę podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.

W okresie karmienia piersią sytuacja jest bardziej złożona. Istnieją pewne rodzaje antykoncepcji hormonalnej, które mogą być bezpiecznie stosowane podczas laktacji, ale wybór odpowiedniej metody powinien być dokładnie skonsultowany z lekarzem.

1. Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe (tylko z progesteronem):
   • Są uważane za bezpieczne do stosowania podczas karmienia piersią. Progesteron nie wpływa negatywnie na ilość ani jakość mleka matki i jest uważany za bezpieczny dla dziecka.
   • Można zacząć je stosować już kilka tygodni po porodzie.
2. Tabletki antykoncepcyjne złożone (z estrogenem i progesteronem):
   • Zwykle nie są zalecane w okresie karmienia piersią, szczególnie w pierwszych tygodniach po porodzie. Estrogen może obniżyć produkcję mleka matki i wpłynąć na jego jakość.
   • Zazwyczaj zaleca się odroczenie stosowania tego typu antykoncepcji do czasu, gdy karmienie piersią będzie mniej intensywne lub zostanie zakończone.
3. Implanty podskórne i zastrzyki antykoncepcyjne:
   • Zawierające progesteron implanty i zastrzyki są uważane za bezpieczne do stosowania podczas karmienia piersią.
   • Mogą być dobrym rozwiązaniem dla kobiet, które szukają długoterminowej ochrony antykoncepcyjnej bez wpływu na laktację.
4. Krążki dopochwowe i plastry antykoncepcyjne:
   • Ponieważ zawierają estrogen, zwykle nie są zalecane podczas karmienia piersią, szczególnie w pierwszych miesiącach po porodzie.

Ważne jest, aby kobiety karmiące piersią omówiły z lekarzem możliwości antykoncepcji, biorąc pod uwagę ich indywidualne potrzeby zdrowotne, tryb życia i preferencje. Lekarz może pomóc wybrać metodę, która będzie bezpieczna zarówno dla matki, jak i dziecka, jednocześnie zapewniając efektywną ochronę przed ciążą.

Inne środki antykoncepcji hormonalnej:

• Daylette
• Vines
• Yasmin
• Evra
• Vibin mini
• Atywia
• Levomine