Ból brzucha - od czego może boleć brzuch i jak sobie z tym radzić?

Czym są bóle brzucha? Jak go leczyć? Kiedy pójść do lekarza z bólem brzucha i jakie badania wykonać? Jakie choroby powodują bóle brzucha? Przeczytaj koniecznie!

Spis treści

Czym jest ból brzucha?
Jakie są rodzaje bólu brzucha?
Jakie są przyczyny bólu brzucha?
Kiedy pójść do lekarza z bólem brzucha?
Jak leczyć ból brzucha?
W jakich chorobach najczęściej boli brzuch?

Czym jest ból brzucha?

Ból brzucha to nieprzyjemny objawy problemów zdrowotnych. Najczęściej przejawia on zaburzenia narządów znajdujących się w jamie brzusznej. Około 1/5 wizyt u gastrologa z powodu bólu brzucha to przypadki problemów czynnościowych, czyli wynikająca ze wzmożonej czynności skurczowej mięśni gładkich, tzw. kolka. Kolejnym powodem jest zwiększona wrażliwość trzewna, czyli silniejsze odbieranie bodźców w brzuchu, w postaci bólu czy dyskomfortu.

Bóle w dolnej części brzucha (w podbrzuszu) mogą u kobiet wskazywać na problemy układu rozrodczego: macicy, jajników lub jajowodów.

Rozlany ból brzucha może być również wskazywać na choroby spoza jamy brzusznej, takie jak zatrucia, naczynia krwionośne, problemy metaboliczne lub neurologiczne.

Jakie są rodzaje bólu brzucha?

Ból brzucha może przybierać różne formy i objawy, w zależności od przyczyny i charakteru schorzenia. Oto kilka sposobów, w jakie ból brzucha może się objawiać:

Ostre bóle kolkowe (bóle spastyczne)- Ostre, nagłe bóle kolkowe mogą wskazywać na problemy z jelitami, takie jak zapalenie wyrostka robaczkowego, przemieszczenie się kamieni żółciowych czy nagłe zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Tępy ból – Tępy, przewlekły ból brzucha może być objawem chorób przewlekłych, takich jak choroby zapalne jelit, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniewskiego-Crohna.
Kłujący ból – Kłujący, ostry ból może być spowodowany przez schorzenia układu moczowego, takie jak kamienie nerkowe czy infekcje pęcherza moczowego.
Ból promieniujący – Ból brzucha, który promieniuje do innych obszarów ciała, może wskazywać na poważne schorzenia, takie jak zawał serca czy zapalenie trzustki.
Bóle skurczowe – Bóle skurczowe mogą towarzyszyć różnym stanom, takim jak infekcje jelitowe, nietolerancje pokarmowe czy zespół jelita drażliwego.
Bóle w okolicach dolnej części brzucha – Bóle w dolnej części brzucha mogą być związane z problemami ginekologicznymi u kobiet, takimi jak torbiele jajnika czy zapalenie przydatków.
Bóle związane z posiłkami – Bóle brzucha po posiłku mogą wskazywać na problemy z układem pokarmowym, takie jak refluks żołądkowo-przełykowy czy choroby dróg żółciowych.

Ważne jest, aby zwracać uwagę na rodzaj bólu brzucha, jego intensywność, częstotliwość oraz inne towarzyszące objawy, takie jak nudności, wymioty, biegunka czy gorączka. W przypadku wystąpienia bólu brzucha, który nie ustępuje lub pogarsza się, zawsze zaleca się skonsultowanie się z lekarzem w celu odpowiedniej diagnozy i leczenia.

Jakie są przyczyny bólu brzucha?

Oto kilka możliwych powodów, które warto wziąć pod uwagę:

1️⃣ Problemy żołądkowo-jelitowe – Ból brzucha może być spowodowany przez różne schorzenia układu pokarmowego, takie jak zapalenie żołądka, choroby zapalne jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniewskiego-Crohna), czy nietolerancje pokarmowe.

2️⃣ Infekcje – Wirusowe lub bakteryjne infekcje jelit mogą prowadzić do bólu brzucha, często z towarzyszącymi objawami takimi jak biegunka, nudności i wymioty.

3️⃣ Choroby układu moczowego – Infekcje pęcherza moczowego, kamienie nerkowe czy zapalenie nerek mogą powodować ból w okolicy dolnego brzucha.

4️⃣ Choroby dróg żółciowych i wątroby – Choroby żółciowe, takie jak kamica żółciowa czy zapalenie pęcherzyka żółciowego, mogą objawiać się bólem w okolicy górnej części brzucha.

5️⃣ Choroby układu pokarmowego – Do chorób układu pokarmowego, które mogą powodować ból brzucha, należą także choroby takie jak zapalenie trzustki, refluks żołądkowo-przełykowy oraz niedrożność jelit.

6️⃣ Choroby związane z dietą – Spożywanie nieodpowiednich pokarmów, nadmiar tłuszczów czy zbyt duża ilość pikantnych potraw może prowadzić do podrażnienia żołądka i jelit, co może skutkować bólem brzucha.

Kiedy pójść do lekarza z bólem brzucha?

Jeśli ból brzucha jest intensywny, utrzymuje się przez dłuższy czas lub towarzyszy mu gorączka lub inne objawy alarmowe (np. krew w układzie pokarmowym, wymioty, utrata przytomności), należy udać się pilnie do lekarza lub Szpitalny Oddział Ratunkowy.

Jak leczyć ból brzucha?

W leczeniu doraźnym bólu brzucha stosuje się najczęściej leki przeciwbólowe lub leki przeciwbólowe bez recepty. Jeśli pacjent choruje przewlekle na chorobę manifestującą bóle brzucha, wówczas lekarz może wdrożyć leczenie lekami o wyższej zawartości substancji czynnej lub, jeśli stan pacjenta tego wymaga lekami opioidowymi. O formie leczenia bólu brzucha decyduje lekarz, bazując na historii medycznej i stanie zdrowia pacjenta.

Do leków pierwszego rzutu stosowanych na bóle brzucha zaliczamy:

Leki przeciwbólowe: Paracetamolu lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które mogą pomóc w złagodzeniu bólu brzucha i obniżeniu gorączki.
Leki przeciwskurczowe: preparaty zawierające substancje czynne, takie jak drotaweryna czy hioscyna, mogą złagodzić ból skurczowy.
Środki przeciwwymiotne: W przypadku nudności i wymiotów można stosować leki przeciwwymiotne, takie jak dimenhydrynat (dostępny bez recepty), oraz leki receptowe zawierające metoklopramid czy ondansetron.
Probiotyki: W przypadku schorzeń jelitowych, takich jak zespół jelita drażliwego, warto stosować suplementację probiotykami odbudowującą mikrobiotę jelitową.

W jakich chorobach najczęściej boli brzuch?

Oto lista najczęstszych chorób powodujących bóle brzucha:

Zapalenie trzustki: Stan zapalny trzustki może być spowodowany przez alkoholizm, kamice żółciowe lub uszkodzenia mechaniczne. Objawy obejmują silny ból brzucha promieniujący do pleców, nudności, wymioty i gorączkę.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego: Najczęściej spowodowane przez kamice żółciowe, które blokują przewód żółciowy. Objawy obejmują ostry ból w prawym górnym kwadrancie brzucha, który może promieniować do pleców, nudności i wymioty.
Zespół jelita drażliwego (IBS): Jest to przewlekłe schorzenie jelit, które objawia się bólami brzucha, wzdęciami, biegunką lub zaparciem. Przyczyny IBS są niejasne, ale mogą obejmować czynniki genetyczne, stres czy dieta.
Choroba Leśniewskiego- Crohna: To choroba zapalna jelit, która może dotyczyć dowolnej części przewodu pokarmowego. Objawy Crohna mogą obejmować bóle brzucha, biegunkę, utratę wagi, zmęczenie, krwawienie z układu pokarmowego i owrzodzenie jelit.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC): To kolejna choroby zapalnej jelit, która dotyczy jelita grubego. Objawy WZJG obejmują bóle brzucha, mdłości, biegunkę z krwią, uczucie niepełnego wypróżnienia, gorączkę i nagłą utratę wagi.
Zapalenie wyrostka robaczkowego (apendytyda): Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego objawia się silnym bólem w prawym dolnym kwadrancie brzucha, nudnościami, wymiotami, gorączką i utratą apetytu.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: Wrzody są owrzodzeniami w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy, które mogą być spowodowane przez infekcję bakteryjną H. pylori lub długotrwałe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Objawy obejmują ból brzucha, zgagę, nudności, wymioty i utratę apetytu.
Celiakia: Jest to przewlekła choroba jelitowa wywołana nietolerancją glutenu, białka występującego w pszenicy, żywie, jęczmieniu i owiesie. U osób cierpiących na celiakię spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, co może prowadzić do różnych objawów, w tym bólów brzucha, biegunki, wzdęć, zmęczenia, utraty wagi oraz problemów z wchłanianiem składników odżywczych.
SIBO (Zespół nadmiernego namnażania bakterii w jelicie cienkim): SIBO występuje, gdy bakterie zwykle obecne w jelitach zaczynają rosnąć w nadmiarze w jelicie cienkim. Objawy mogą obejmować bóle brzucha, wzdęcia, biegunkę i problemy z trawieniem.
SIPO (Zespół nadmiernego namnażania bakterii w jelicie grubym): SIPO to stan, w którym bakterie zaczynają się nadmiernie namnażać w jelicie grubym. Objawy mogą być podobne do SIBO i obejmować bóle brzucha, wzdęcia, biegunkę i problemy z trawieniem.
SIFO (zespół nadmiernego wzrostu grzybów w jelitach) jest stanem, w którym grzyby rozwijają się w nadmiernych ilościach w jelicie cienkim. Podobnie jak SIBO (nadmierny wzrost bakterii w jelitach), SIFO może prowadzić do różnorodnych objawów, w tym bólu brzucha, wzdęć, niestrawności, zaparć lub biegunek, zmian w masie ciała oraz problemów z układem immunologicznym.
Endometrioza: Jest to schorzenie, w którym tkanka podobna do błony śluzowej macicy rośnie poza nią, co może prowadzić do bólów brzucha, krwawień międzymiesiączkowych, bólów podczas stosunku oraz problemów z płodnością u niektórych kobiet.
PCOS (zespół policystycznych jajników): PCOS to schorzenie hormonalne, które może prowadzić do nieregularnych miesiączek, nadmiernego owłosienia, trądziku, utraty włosów oraz problemów z płodnością. Niektóre kobiety z PCOS mogą doświadczać bólów brzucha związanych z nieprawidłowymi cyklami menstruacyjnymi.
Infekcje intymne: Infekcje dróg moczowych, zapalenie pęcherza moczowego, infekcje grzybicze czy bakteryjne zapalenie pochwy mogą prowadzić do bólów brzucha w dolnej części jamy brzusznej u kobiet.